اهمیت رشد اجتماعی کودکان و ۶ بازی برای تقویت آن

توسط حمیده کریمی | دی ۲۶, ۱۳۹۹ | اصول تربیتی | ۰ دیدگاه

رشد اجتماعی کودکان یکی از مهم‌ترین فرایندهای رشد است که بر جنبه‌های دیگر پرورش کودکان تاثیرگذار است. مرحله رشد اجتماعی کودکان اگر به درستی طی شود، استقلال، اعتمادبه‌نفس و مهارت‌های نیازمند برای بزرگسالی را به کودکان می‌آموزد.

رشد اجتماعی کودکان به چه معنا است؟

رشد اجتماعی کودکان فرایندی است که در آن کودکان یاد می‌گیرند تا با محیط اطراف و آدم‌های اطراف خود تعامل داشته باشند. به مرور زمان همانطور که آنها فردیت خود را در جامعه پرورش می‌دهند و درک می‌کنند، مهارت برقراری ارتباط با دیگران و پردازش اقدامات و کارهای خود را نیز کسب می‌کنند.

رشد اجتماعی کودکان چرا اهمیت دارد؟

رشد اجتماعی روی بسیاری از انواع دیگر رشد کودکان تاثیرگذار است. توانایی یک کودک برای تعامل با دیگران به شیوه‌ای سالم، روی بخش‌های مختلف زندگی او تاثیرگذار است. از یاد گرفتن کلمات جدید در دوران نوپایی گرفته تا پیدا کردن دوست در مدرسه و حتی کنار آمدن با چالش‌های زندگی در بزرگسالی.

مراحل رشد اجتماعی کودکان

رشد اجتماعی کودکان در چند مرحله و هم‌زمان با بزرگ شدن کودک اتفاق می‌افتد.

یک سالگی

در یک سالگی کودک بیشترین مهارت اجتماعی را از والدین یاد می‌گیرد. آنها ممکن است با دادن اسباب بازی به شما، تعامل داشته باشند و سعی کنند با اشاره و صدا ارتباط برقرار کنند. همچنین متوجه خواهید شد که کودک شروع به آشنایی بیشتر با کسانی می‌کند که به طور منظم می‌بینند و ممکن است با دیدن آنها با لبخند واکنش نشان دهند. اینها همه نشانه‌های مثبتی است که کودک شما از نظر اجتماعی رشد می‌کند و باید مورد تشویق قرار گیرد.

دو سالگی

در دو سالگی، تعامل اجتماعی کودک هنوز عمدتا بر اساس تعامل با والدین است. با این حال آنها ممکن است بیشتر از قبل برای دیگران دست تکان دهند یا لبخند بزنند. در این زمان شروع به بازی موازی می‌کنند. در این شکل از بازی، کودکان بیشتر از اینکه با همسالان خود بازی کنند، در کنار آنها بازی می‌کنند. در این سن معمولا اشیا را مال خود می‌دانند و تمایلی به اشتراک‌گذاری آنها ندارند. این سن معمول است که کودکان تا حد زیادی خودمحور باقی می‌مانند.

 سه سالگی

تغییرات بزرگی در رابطه با تعامل اجتماعی در حدود سه سالگی رخ می‌دهد. فرزند شما اکنون نه تنها در کنار کودکان دیگر بازی می‌کند، بلکه کودکان دیگر نیز شروع به بازی فعال با آنها می‌کنند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که کودکان در این سن هنوز همه قوانین اجتماعی را رعایت نمی‌کنند و فعالیت‌های آنها اغلب ممکن است شامل ضربه زدن یا گاز گرفتن باشد. در این مواقع والدین می‌توانند از این فرصت استفاده کرده و کودک را راهنمایی کنند و دلیل نامناسب بودن چنین رفتاری را توضیح دهند. در این زمان بچه‌ها به احساسات دیگران آگاه‌تر هستند و می‌فهمند چگونه اقدامات آنها ممکن است منجر به پاسخ منفی یا مثبت از طرف والدین شود.

چهار سالگی

در سن چهار سالگی، کودکان تعامل بسیار بیشتری با همسالان خود دارند و همکاری با دیگران را یاد می‌گیرند. اگرچه مطمئناً هنوز بر سر مسائلی مانند اشتراک‌گذاری متعلقات خود درگیری خواهند داشت، اما کودکان در این سن درک بهتری از این مفهوم دارند. همچنین ممکن است در این زمان متوجه شوید که کودک شما نسبت به شما و سایر عزیزان خود محبت بیشتری دارد و وقتی متوجه شود که یکی از عزیزانش صدمه دیده یا ناراحت است، ممکن است نگرانی نشان دهد. آنها همچنین استقلال خود را در هر کجا که بتوانند اعمال می‌کنند. ممکن است بخواهند خودشان لباس بپوشند، در کارهای خانه کمک کنند یا خودشان به دستشویی بروند. در حالی که آنها مطمئناً نمی‌توانند هر کاری را که می‌خواهند انجام دهند، اما توصیه می‌شود که به کودک اجازه دهید کمی آزادی عمل یا قدرت انتخاب داشته باشد و مستقل عمل کند.

فعالیت‌هایی برای تقویت رشد اجتماعی کودکان در سنین مختلف

والدین و کسانی که از کودکان مراقبت می‌کنند، نقش مؤثری در رشد عاطفی و اجتماعی کودک دارند. این افراد به دلیل ارتباط سازگاری که با کودکان دارند می‌توانند این تأثیر را داشته باشند. برای رشد عاطفی و اجتماعی کودک لازم است که هر روز در انجام فعالیت‌های مشارکتی، او را همراهی کنید. فعالیت‌هایی که مناسب سن فرزندتان هستند را انتخاب کنید و شرایطی را فراهم کنید تا با کمک شما، فرزندتان فعالیت بیشتری انجام دهد. در ادامه، فعالیت‌های مناسب هر گروه سنی از کودکان را بیان می‌کنیم:

دوران نوزادی

• کودک خود را در آغوش بگیرید و به آرامی نوازش کنید.
• به سر‌و‌صدا و گریه‌های فرزندتان پاسخ دهید.
• هنگام غذا دادن او را در آغوش بگیرید.
• برای سازگاری بیشتر، از قبل آماده باشید.
• او را با احساساتی مانند شادی، غم و عصبانیت آشنا کنید

در حدود یک سالگی

• محدودیت‌هایی سازگار و منصفانه را در نظر بگیرید. به فرزندتان کمک کنید تا این محدودیت‌ها را بیاموزد. وقت آن شده است تا خیلی محکم اما به آرامی به او «نه» بگویید.
• برنامه‌ای روزانه و سازگار ایجاد کنید و به اجرای آن مقید باشید.
• هنگامی که فرزندتان کنجکاوی می‌کند، او را تشویق کنید.

در حدود دو سالگی

• هنگامی که فرزندتان باعث عصبانیت شما می‌شود، خشم خود را کنترل کنید تا بتوانید با ایجاد آرامش شرایط را مدیریت کنید.
• فرزند نوپای شما کارهایی را می‌تواند انجام دهد و انجام کارهایی هم برای او سخت است؛ سازگار باشید.
• با فرزندتان صحبت کنید تا کلمات مختلف را بشنود.
• از فرزندتان تعریف کنید و تشویق او را فراموش نکنید.

در حدود سه سالگی

• به فرزندتان کمک کنید تا برای بازی کردن، با کودکان دیگر ارتباط برقرار کند. به او بیاموزید تا بازی مشترک و بازی نوبتی را درک کند.
• فرزندتان به راهنمایی نیاز دارد تا بتواند به برخی از بزرگترها اعتماد کند.
• فرزندتان می‌خواهد احساساتش را بیان کند. کلمات مناسب برای بیان احساسات را به او آموزش دهید.

در حدود چهار سالگی

• هنگامی که فرزندتان صحبت می‌کند، به او توجه کنید.
• به فرزندتان اجازه دهید با کودکان دیگر بازی کند.
• برای گفت‌وگو با فرزندتان، عباراتی را انتخاب کنید که تأثیر مثبتی روی فکر او داشته باشد.

در حدود پنج سالگی

• با آرامش و از روی سازگاری به فرزندتان کمک کنید تا بتواند احساساتش را کنترل کند و رفتار صحیحی داشته باشد.
• صبور باشید و به پرسش‌های فرزندتان پاسخ دهید.

بازی‌هایی برای رشد اجتماعی کودکان

با رعایت نکاتی که بیان شد، والدین می‌توانند تأثیر زیادی در رشد عاطفی و اجتماعی فرزندشان داشته باشند. اما برای راهنمایی بیشتر، سرگرمی‌هایی را معرفی می‌کنیم که والدین، مربیان و پرستاران می‌توانند با اجرای آنها به رشد عاطفی و اجتماعی کودکان کمک کنند. این سرگرمی‌ها را هم بر اساس سن دسته‌بندی کرده‌ایم.

در دوران نوزادی و نوپایی

در دوران نوزادی و نوپایی می‌توانید از بازی‌های زیر برای پرورش مهارت‌های اجتماعی کودکان استفاده کنید.

دالی موشه

بازی دالی موشه تقریبا یک بازی همه جانبه و یکی از بهترین بازی‌ها برای پرورش هشیاری حسی در کودکان است. این بازی ارتباط چشمی را به کودکان می‌آموزد، باعث بهبود هماهنگی و مهارت‌های حرکتی در کودکان می‌شود و روش بسیار خوبی برای خندیدن کودکان است.

علاوه بر این ویژگی‌ها، دالی موشه مفاهیم مهمی درباره اشیا را به کودکان می‌آموزد؛ کودکان می‌آموزند که ندیدن با نبودن متفاوت است. کودکان معمولا از پنج ماهگی شناخت اشیای پیرامونشان را آغاز می‌کنند.

هنگامی که کودک به خوبی استراحت کرده است، زمان مناسبی برای بازی دالی موشه است. کودکان در این سنین خیلی زود خسته می‌شوند، پس مراقب باشید. اگر کودک بی‌میلی نشان داد، بازی را ادامه ندهید. بهتر است به او فرصت دهید تا استراحت کند. در زمان مناسب خودش علاقه نشان می‌دهد.

داستان خواندن

در دوران نوزادی، داستان خواندن با صدای بلند به برقراری ارتباط با کودک کمک می‌کند. این کار برای والدین همیشه امکان‌پذیر است چون کودک در سنین نوزادی هیچ چیز را به اندازه شنیدن صدای والدین خود دوست ندارد. هر چه بیشتر برای کودکان بخوانید، آنها لحن، آهنگ و انعطاف‌پذیری صدا را بیشتر درک می‌کنند. هنگامی که یادگیری خواندن را شروع کنند، این درک دوران نوزادی به آنها کمک زیادی خواهد کرد.

پژوهش‌های انجام شده نشان داده‌اند کودکانی که والدین آنها در دوران نوزادی برایشان می‌خواندند، در ابتدای دوران تحصیلی، مهارت‌های ریاضی بهتر و دانش واژگانی بیشتری دارند. همچنین بین تعداد واژگانی که کودک هر روز می‌شنود و مهارت‌های زبانی او رابطه مستقیمی وجود دارد.

هنگامی که برای توصیف شخصیت‌ها و موقعیت‌های مختلف، صدای خود را تغییر می‌دهید، کودک با احساسات مختلف آشنا می‌شود. انجام این کار به کودک کمک می‌کند تا درک کند که واژگان و صداها معنی دارند و مفهومی را انتقال می‌دهند.

بازی کردن با قطعات خانه‌سازی

طراحی این اسباب‌بازی‌ها به گونه‌ای است که کودکان باید قطعات را به یکدیگر متصل کنند یا در نوع ساده آنها، قطعات را در کنار هم بگذارند. اگر شرایطی را فراهم کنید تا کودک برای انجام این کار از کودکان دیگر کمک بگیرد، همین بازی سرگرم‌کننده، روحیه همکاری را در کودک تقویت می‌کند و باعث بهبود مهارت‌های اجتماعی او می‌شود.

در حقیقت این اولین فرصتی است که کودک می‌تواند به عنوان عضوی از یک گروه کار کند؛ گروه ساخت‌وسازی که اولین تعاملات خود را تجربه می‌کنند. قطعات خانه‌سازی ابزاری بسیار خوب برای پرورش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی در کودکان است. می‌توانید کودک را با این بازی آشنا کنید تا فرصت مناسبی برای پرورش خلاقیت در اختیار او بگذارید. همچنین بازی با قطعات خانه‌سازی میزان مناسبی از آزادی عمل را برای کودک فراهم می‌کند.

در مرحله پیش از دبستان

بازی‌های نمایشی

بازی‌های تخیلی، خود‌آگاهی را تقویت می‌کنند و باعث می‌شوند کودک موقعیت‌های اجتماعی را بهتر درک کند. هنگامی که کودک در کنار دیگران نمایش‌نامه‌ای را اجرا می‌کند، در موقعیتی قرار می‌گیرد که در آن، همه باید برای موفقیت اجرا همکاری کنند. کودکان معمولا در انجام بازی‌های تخیلی ضعف دارند و دلیل اصلی این ضعف، ناتوانی آنها در همکاری با دیگران است. در این سنین کمک به کودک برای یادگیری کار گروهی و داشتن درک متقابل بسیار ضروری است.

البته آموزش این مهارت‌ها به کودک، کار سختی است اما باید نقش کمکی خود را ایفا کنید. اشکالی ندارد؛ برای راهنمایی کودکان، در بازی تخیلی آنها دخالت کنید. بازی آنها را به سمتی هدایت کنید که مجبور به همکاری شوند و خواسته‌های یکدیگر را درک کنند.

عروسک‌های انگشتی

بازی با عروسک‌های انگشتی، کودکان را برای قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی آماده می‌کند. همچنین می‌تواند شروع خوبی برای بازی‌های تخیلی باشد. برای کودکان بیش‌فعال یا مبتلا به اوتیسم که ممکن است برای قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی ضعف داشته باشند، بازی با عروسک‌های انگشتی، سرگرمی بسیار مناسبی است. بهتر است هنگامی که این کودکان با چالش‌های اجتماعی مواجه می‌شوند، شما این چالش‌ها را مدیریت کنید تا کودک احساس خستگی بیش از اندازه را تجربه نکند. به این نکته توجه کنید که فرصت مناسبی برای دخالت شما به وجود آمده است. پس از گذر از چالش و در موقعیتی مناسب کودک را تشویق کنید تا در مورد رفتار و واکنش‌های دیگران هنگام چالش فکر کند.

همچنین اگر کودک اعتماد به نفس لازم را ندارد، عروسک‌های انگشتی به او کمک می‌کنند تا خودش را نشان دهد. در واقع کودک با بازی در شخصیت‌های مختلف ابراز وجود می‌کند.

جستجوی گنج

این بازی برای انجام دادن به صورت گروهی مناسب است اما والدین هم می‌توانند با فرزندشان این بازی را انجام دهند. برای انجام این بازی، ابتدا جستجوگر بیرون از فضای مشخص شده (اتاق، خانه، حیاط، باغچه و …) منتظر می‌ماند تا مسئول بازی شیء مورد نظر که همان گنج است را مخفی کند.

سپس جستجوگر وارد می‌شود و به دنبال گنج‌ می‌گردد. سایر اعضای گروه می‌توانند او را برای رسیدن به گنج راهنمایی کنند. معمولا برای این راهنمایی از صدای خاصی استفاده می‌کنند؛ برای نمونه وقتی از گنج دور می‌شود به‌ آرامی دست می‌زنند و هر چه به گنج نزدیک‌تر می‌شود بلندتر دست می‌زنند. این بازی روحیه همکاری در کودکان را تقویت می‌کند و باعث می‌شود آنها پشتکار بیشتری از خود نشان دهند. همچنین این بازی، سرگرمی خوبی برای بهبود مهارت‌های شنیداری در کودکان است.

البته در این بازی روش‌های مختلفی برای راهنمایی جستجوگر اجرا می‌شود. سایر اعضای گروه می‌توانند به جای استفاده از صداها، با انجام حرکت‌هایی که از قبل مشخص کرده‌اند او را راهنمایی کنند. برای نمونه وقتی از گنج دور می‌شود سرشان را به طرفین تکان می‌دهند و وقتی به گنج نزدیک می‌شود سرشان را به طرف بالا و پایین حرکت می‌دهند. این روش بازی به کودکان کمک می‌کند تا بتوانند زبان بدن دیگران را بفهمند؛ آنها می‌آموزند که می‌توان مفاهیمی را بدون استفاده از واژگان انتقال داد.

بیش فعالی در کودکان و نکاتی باید در مورد تربیت کودک بیش‌فعال بدانید

توسط حمیده کریمی | دی ۱۹, ۱۳۹۹ | اصول تربیتی | ۰ دیدگاه

بیش فعالی در کودکان یکی از مشکلات رایجی است که داشتن اطلاعات کافی در مورد آن، کمک می‌کند که شیوه تربیتی مناسبی اتخاذ کنید. در ادامه علائم با بیش‌ فعالی در کودکان و روش‌هایی برای کنترل آن آشنا می‌شوید.

علائم اختلال نقص توجه و بیش‌ فعالی در کودکان (ADHD)

دو نوع از مشکلات رفتاری می‌توانند نشانه وجود این اختلال باشند: بی‌توجهی ـ بیش‌فعالی و تکانشگری. البته در بیشتر موارد، افراد دارای این اختلال هر دو نوع این مشکلات را تجربه می‌کنند، ولی افرادی هم هستند که فقط با یکی از این مشکلات مواجه می‌شوند.

برای نمونه این اختلال در افرادی که مشکل بی‌توجهی دارند اما بیش‌فعال و تکانشگر نیستند، با عنوان اختلال نقص توجه (ADD) شناخته می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به ADD، به دلیل اینکه این اختلال علائم کاملا مشهودی ندارد، برای حل مشکلشان اقدامی نمی‌کنند.

علائم بیش فعالی در کودکان و نوجوانان

ADHD در کودکان و نوجوانان علائم کاملا مشخصی دارد که تا قبل از شش سالگی به راحتی قابل تشخیص است. نکته مهم درباره این علائم، تکرار آنها در موقعیت‌های مختلف است؛ برای نمونه هم در خانه مشاهده می‌شوند و هم در مدرسه.

علائم اصلی بی‌توجهی:

• توجه کوتاه مدت دارند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود.
• به دلیل بی‌دقتی و سهل‌انگاری، اشتباهات زیادی دارند. (به ویژه در انجام تکالیف مدرسه)
• فراموش‌کار می‌شوند و وسایلشان را گم می‌کنند.
• در انجام تکالیف دشوار، وقت‌گیر و خسته‌کننده، ناتوان هستند.
• دیگر شنونده خوبی نیستند و اگر کاری را از آنها بخواهید، نمی‌توانند به درستی انجام دهند.
• دائما تغییر می‌کنند و فعالیت‌های مختلفی را برای انجام دادن انتخاب می‌کنند.
• نامنظم هستند و نمی‌توانند با برنامه‌ریزی کارهایشان را انجام دهند.

علائم اصلی بیش‌فعالی و تکانشگری:

• نمی‌توانند آرام باشند و محیط آرام و ساکت را تحمل نمی‌کنند.
• دائما در حال حرکت و فعالیت هستند.
• برای انجام کارهای مختلف، تمرکز لازم را ندارند.
• اعضای بدنشان را بیش از اندازه تکان می‌دهند.
• زیاد حرف می‌زنند.
• نمی‌توانند صبر کنند تا نوبتشان برسد.
• کارها را بدون فکر انجام می‌دهند.
• هنگام گفت‌وگو، صحبت دیگران را قطع می‌کنند.
• احساس خطر کمی دارند یا احساس خطر نمی‌کنند.

این علائم می‌توانند مشکلات قابل توجهی را در زندگی کودک ایجاد کنند؛ مشکلاتی مانند کم‌آموزی در مدرسه و افت تحصیلی، ضعف در برقراری روابط اجتماعی با سایر کودکان و بزرگ‌ترها و مشکلات انضباطی و تربیتی.

بایدها و نبایدها در ارتباط با بیش فعالی در کودکان

بیش فعالی در کودکان باعث می‌شود که والدین با چالش‌های بیشتری در زمنیه تربیت فرزند مواجه شوند. در نظر گرفتن این نکات کمک می‌کند که بتوانید بهتر با این اختلال کنار بیایید.

ایجاد ساختار

برای فرزندتان برنامه روزانه‌ای تنظیم کنید و به آن پایبند باشید. در این برنامه برای وعده‌های غذایی، انجام تکالیف مدرسه، بازی کردن و خوابیدن زمان‌بندی مشخصی داشته باشید. انجام منظم کارهای روزمره می‌تواند به فرزندتان برای پذیرش یک ساختار ذهنی و رفتاری معین کمک کند. می‌توانید از کارهای ساده شروع کنید؛ برای نمونه از فرزندتان بخواهید هر روز در ساعت مشخصی لباسهای فردای خودش را آماده کند.

تقسیم کردن وظایف و تکالیف به مراحل قابل کنترل

می‌توانید از یک تقویم دیواری بزرگ استفاده کنید تا به کودکتان برای یادآوری وظایف و تکالیف کمک کنید. برای مشخص کردن وظایف روزمره و تکالیف مدرسه، از کدگذاری‌های رنگی استفاده کنید. این کار باعث می‌شود فرزندتان از سردرگمی رها شود. برای اینکه کارها آسان‌تر و در زمان کمتری انجام شوند، آنها را به چند بخش تقسیم کنید. فقط دقت داشته باشید که این تقسیم‌بندی عملی باشد و بتوانید هر بخش را مدیریت کنید. درباره تمامی وظایفی که برای فرزندتان در خانه مشخص می‌کنید و برای همه تکالیف مدرسه‌اش، این تقسیم‌بندی را انجام دهید.

کمک به کودکان برای داشتن زندگی ساده و منظم

برای فرزندتان شرایطی فراهم کنید تا از آشفتگی‌های روزمره زندگی فاصله بگیرد و در فضایی خصوصی و آرام، تکالیفش را انجام دهد و استراحت کند. خانه را منظم و مرتب نگه دارید تا فرزندتان همیشه جای هر چیزی را بداند. نظم باعث می‌شود تا چیزهای کم‌اهمیت باعث حواس‌پرتی نشود.

محدود کردن حواس‌پرتی‌ها

کودکانی که اختلال ADHD دارند، از عوامل در دسترسی که باعث حواس‌پرتی می‌شوند، استقبال می‌کنند. تلویزیون، کنسول بازی یا تبلت، کودک را به داشتن رفتار تکانشی ترغیب می‌کند. باید برای استفاده از این‌ها نظمی ایجاد کنید. زمان استفاده از این وسایل را محدود کنید و شرایطی فراهم کنید تا فرزندتان بیرون از خانه فعالیت‌های جذاب داشته باشد. زمان در خانه ماندن را کم کنید و زمان فعالیت بیرون از خانه را بیشتر کنید. فرزندتان باید با این نوع از فعالیت‌ها انرژی درونی خود را تخلیه کند.

تشویق کودکان به ورزش

فعالیت‌های ورزشی راه سالمی برای سوزاندن انرژی اضافی است. همچنین ورزش علاوه بر کاهش تکانشگری، باعث می‌شود تا فرزندتان روی موضوع خاصی تمرکز داشته باشد و در نتیجه به بهبود تمرکز کمک می‌کند. ورزش خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را کاهش می‌دهد و به تقویت توان ذهنی هم کمک می‌کند. جالب است بدانید که بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای و قهرمانان ورزشی، به ADHD مبتلا هستند. بر اساس نظر کارشناسان، تشویق کودکان به ورزش به کودکان دارای ADHD کمک می‌کند تا راه مفید و مناسبی برای تمرکز روی علایق، حواس و انرژی خود پیدا کنند.

تنظیم الگوی خواب

معمولا کودکان مبتلا به ADHD، هنگام رفتن به رختخواب، رنج زیادی را تحمل می‌کنند و خوابیدن برای آنها دشوار است. کمبود خواب باعث تشدید بی‌توجهی، بیش‌فعالی و بی‌پروایی می‌شود. کمک به کودکان برای اینکه خواب بهتری داشته باشند، اهمیت زیادی دارد. برای این منظور می‌توانید مصرف محرک‌هایی مانند مواد قندی و کافئین را حذف کنید، ساعات استفاده از لوازم الکترونیکی را کاهش دهید و شرایط آرامی را در خانه ایجاد کنید.

تشویق به تفکر با صدای بلند

ممکن است کودکان مبتلا به ADHD، ضعف در خودکنترلی داشته باشند. این مشکل باعث می‌شود آنها قبل از اینکه فکر کنند، صحبت کنند و کاری را انجام دهند. از فرزندتان بخواهید وقتی تصمیم می‌گیرد حرفی بزند یا کاری انجام دهد، افکار و استدلال‌هایش را به صورت شفاهی بیان کند. اگر می‌خواهید به فرزندتان کمک کنید تا رفتار تکانشی خود را مهار کند، باید درک صحیحی از چگونگی تفکرات او داشته باشید. بسیار مهم است که با طرز فکر فرزندتان آشنا باشید.

افزایش زمان انتظار

راهکار دیگری که برای کنترل رفتار تکانشی هنگام صحبت کردن توصیه می‌شود، آموزش مکث است. باید به فرزندتان بیاموزید که چگونه قبل از صحبت کردن یا پاسخ دادن، لحظه‌ای مکث کند. او را تشویق کنید پاسخ‌هایی متفکرانه بدهد.

می‌توانید از پرسش‌های تعاملی استفاده کنید. درباره تکالیف مدرسه یا موضوعات مورد علاقه او پرسش‌هایی بپرسید که پاسخ به آنها، به گفت‌وگو نیاز داشته باشد.

باور داشتن به کودک

رفتار فرزندتان نتیجه یک اختلال است و شاید او درک نکند شرایطی که در آن قرار دارد، می‌تواند استرس بیشتری برای او ایجاد کند. باید پشتیبان و مشوق خوبی باشید و افکار مثبتی داشته باشید. هنگامی که فرزندتان رفتار صحیحی از خود نشان می‌دهد، او را تحسین کنید. این کار باعث می‌شود رفتار صحیح در او نهادینه شود. هنگامی که عصبانی می‌شوید و امیدتان را از دست می‌دهید، فراموش نکنید که اکنون فرزندتان در حال مبارزه با ADHD است اما این اختلال تا ابد باقی نمی‌ماند. به فرزندتان اطمینان کنید و دید مثبتی به آینده او داشته باشید.

انجام مشاوره‌های تخصصی بیش فعالی در کودکان

نمی‌توانید همه کارها را به تنهایی انجام دهید. می‌توانید مشوق خوبی برای فرزندتان باشید اما او به کمک‌های تخصصی هم نیاز دارد. برای مشاوره با کودکتان، به درمانگرها مراجعه کنید. این راهکار بسیار خوبی است. شما به کمک نیاز دارید و نباید بترسید. بعضی از والدین فقط روی مشکل فرزندشان تمرکز دارند و نیازهای روانی خودشان را فراموش کرده‌اند. درمانگرها در کنار فرزندتان به شما هم کمک می‌کنند تا استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید.

استراحت کافی داشتن

نمی‌توانید همیشه پشتیبانی کنید. خستگی و آشفتگی کاملا طبیعی است. فرقی هم نمی‌کند که از انجام کارهای شخصی خودتان خسته شده باشید یا از کمک به فرزندتان. شما هم مانند فرزندتان به استراحت نیاز دارید. برنامه‌ریزی و اختصاص زمانی به خودتان اهمیت زیادی دارد. حتی اگر امکان دارد، می‌توانید از پرستار بچه کمک بگیرید. برای اینکه استراحتی مطلوب و مؤثر داشته باشید می‌توانید گزینه‌های زیر را در برنامه خودتان بگنجانید:

• پیاده‌روی
• رفتن به باشگاه ورزشی
• دوش گرفتن

حفظ آرامش

هنگامی که عصبانی هستید و آشفتگی روحی دارید، نمی‌توانید به کودک تکانشگر کمک کنید. کودکان رفتار شما را تقلید می‌کنند و اگر هنگام عصبانیت، خودتان را کنترل کنید و رفتار آرامی داشته باشید، به فرزندتان در یادگیری رفتار صحیح کمک می‌کنید. قبل از اینکه برای آرام کردن فرزندتان اقدامی کنید، زمانی را به ایجاد آرامش در خودتان اختصاص دهید، به آرامی نفس بکشید و افکارتان را مرتب کنید. آرامش شما باعث آرامش فرزندتان می‌شود.

رها کردن مسائل کم‌اهمیت

برای سازش با فرزندتان، آمادگی داشته باشید. اگر انجام سه تکلیف را از فرزندتان خواسته‌اید و او دو تکلیف را انجام داده است، منعطف باشید و تکلیف باقیمانده را از او نخواهید. این کار در روند آموزشی کودکان، بسیار مؤثر است. حساب کردن تمامی موفقیت‌ها از شمردن شکست‌ها مهم‌تر است.

مهم‌ترین توصیه

تربیت فرزندی که اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه دارد، قطعا کار دشواری است و برای کسی که این مشکل را تجربه نکرده است، گفتن  این توصیه‌‌ها کار آسانی است، اما تجربه نشان داده است آن چیزی که امروز باعث ناآرامی در خانه شما شده است، اگر صبور باشید و کمک کنید، در فردایی روشن از بین می‌رود و فقط منظره‌ای از آن در ذهن شما باقی می‌ماند. بیش فعالی در کودکان پایدار نیست و قابل کنترل است. افکار منفی را از خودتان دور کنید، برای درمان فرزندتان بیشتر تلاش کنید و حامی قدرتمندی برای او باشید.

آیا مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا امن است؟

توسط حمیده کریمی | آذر ۳۰, ۱۳۹۹ | اصول تربیتی | ۰ دیدگاه

مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا یکی از دغدغه‌های اصلی این روزهای والدین است. از طرفی بچه‌ها دوست دارند در محیط مدرسه و پیش دوستان شان باشند و ممکن است با کمی سهل‌انگاری، تعداد زیادی از بچه‌ها و حتی کارکنان مدارس، به بیماری مبتلا شوند.

آیا مدرسه رفتن در دوران کرونا برای کودکان خطرناک است؟

مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا به شرطی که مسئولین مدرسه تمهیدات لازم را فراهم کرده باشند، بهترین گزینه آموزشی است. این نکته‌ای است که قرار گرفتن در شرایط فعلی، اهمیت آن را کم نمی‌کند. در حقیقت نقش مدرسه در رشد کودک و نوجوان خیلی بیشتر از آموزش خواندن، نوشتن و ریاضیات است.

دانش‌آموزان با حضور در مدرسه مهارت‌ های اجتماعی و عاطفی را می‌آموزند، ورزش می‌کنند و از خدمات مشاوره‌ای در زمینه بهداشت روانی بهره‌مند می‌شوند. این‌گونه خدمات در آموزش آنلاین ارائه نمی‌شوند. نکته مهم دیگر این است که کودکان و نوجوانان باید در مدرسه این مراحل رشد را طی کنند و در آینده فرصتی برای تکمیل نواقص شخصیتی خود در این زمینه‌ها نخواهند داشت. دانشگاه نمی‌تواند به اندازه مدرسه تأثیرگذار باشد.

در کنار این مزیت‌ها، برای کودکان و نوجوانانی که والدین شاغل دارند و فرد خاصی هم وظیفه مراقبت از آنها را بر عهده ندارد، مدرسه مکان مناسب‌تری است و احتمال خطر در آن کمتر است. به علاوه اینکه بعضی مدارس به دانش‌آموزان خود خدمات ویژه‌ای را ارائه می‌دهند که شاید دسترسی به این‌ خدمات بیرون مدرسه برای این گروه از دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان کار دشواری باشد؛ خدماتی از قبیل وعده‌های غذایی سالم، دسترسی به اینترنت و سایر خدمات ضروری.

پس تا زمانی که اصول بهداشتی رعایت شود، مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا می‌تواند گزینه مناسبی باشد.

توصیه‌هایی برای حفظ سلامتی کودکان در دوران کرونا

هنوز به درستی مشخص نشده است که آیا میزان ابتلا و انتشار کرونا در کودکان کمتر از بزرگسالان است. البته برخی آمارها نشان می‌دهند که ابتلا به شکل شدید این بیماری در کودکان کمتر است. به علاوه اینکه این بیماری در کودکان علائم خفیف‌تری دارد. بر اساس توصیه کارشناسان، رفتن کودکان به مدرسه همراه با رعایت نکات بهداشتی می‌تواند احتمال ابتلای آنها به کرونا را کاهش دهد. کارشناسان می‌گویند اگر نکات بهداشتی رعایت شوند، مدرسه محیطی است که از دانش‌آموزان در برابر ویروس محافظت می‌کند. اما نکات بهداشتی که رعایت آنها را توصیه می‌کنند عبارتند از :

• شست‌و‌شوی مکرر دست‌ها با آب و مواد شوینده مناسب
• ضد عفونی کردن مکرر سطوح
• زدن ماسک پزشکی یا پارچه ای
• تغذیه سالم، خواب کافی و فعالیت بدنی مناسب
• استفاده از خودروی شخصی به جای سرویس مدرسه در صورت امکان
• فاصله گرفتن کودکان از یکدیگر

مدارس برای رعایت نکات بهداشتی چه وظیفه‌ای دارند؟

برای پیش‌گیری از شیوع بیشتر کرونا و حفظ سلامتی دانش‌آموزان، مدارس باید نکات بهداشتی زیر را به دقت رعایت کنند:

فاصله فیزیکی

بزرگسالان و دانش‌آموزان باید در حدود دو متر با یکدیگر فاصله داشته باشند. البته بر اساس پژوهش‌های علمی، اگر دانش‌آموزان ماسک بزنند و نشانه‌هایی از ابتلا نداشته باشند و میزهای آنها در حدود یک متر از یکدیگر فاصله داشته باشند، فاصله فیزیکی مناسب رعایت شده است. اما آموزگاران و سایر کارکنان مدرسه باید تا جایی که امکان دارد فاصله دو متری را با دانش‌آموزان و بزرگسالان رعایت کنند. همچنین آموزگاران و کارکنان باید ماسک بزنند، جلسات حضوری با بزرگسالان را به حداقل برسانند و خودشان نیز از تجمع در یک اتاق یا سالن پرهیز کنند.

اگر فضای بیرونی مدرسه شرایط لازم برای برگزاری کلاس‌ها را دارد، توصیه می‌شود برای رعایت بهتر فاصله مناسب از این فضا استفاده شود. به طور کلی هر کدام از برنامه‌های مدرسه که قابلیت اجرا در فضای باز را دارند، بهتر است در فضای باز اجرا شوند.

استفاده از ماسک و بهداشت دست‌ها

بزرگسالان و همه کودکان بالای دو سال باید از ماسک استفاده کنند. ماسک آنها هم باید کاملا بینی و دهانشان را بپوشاند. رعایت این نکته برای حضور طولانی‌مدت در مدرسه و شرکت در برنامه‌های آموزشی آن بسیار ضروری است. در کنار استفاده از ماسک، شست‌و‌شوی مکرر دست‌ها با آب و مواد شوینده مناسب هم برای همه ضرورت دارد. مدارس باید هم شرایط را فراهم کنند، هم بر دانش‌آموزان نظارت کنند تا این نکات را رعایت کنند.

تب‌سنجی

مدارس باید به آموزگاران، کارکنان و دانش‌آموزانی که تب ۳۸ درجه و بالاتر دارند، اجازه حضور در مدرسه را ندهند. این افراد اگر نشانه‌های دیگری از ابتلا را هم داشته باشند، نباید در مدرسه حاضر شوند. اگر تب‌سنجی در مدرسه امکان‌پذیر نبود، والدین در خانه این کار را انجام دهند و چنانچه فرزندشان تب ۳۸ درجه و بالاتر داشت، او را در خانه نگه دارند.

نظافت و ضد عفونی کردن منظم

مدارس باید نکاتی را که کارشناسان درباره بهداشت محیط توصیه می‌کنند، به طور کامل رعایت کنند.  کلاس‌های درس و مکان‌هایی که محل تردد و تجمع دانش‌آموزان هستند، باید به صورت مرتب ضد عفونی شوند.

تغییر برنامه‌های آموزشی

تصمیم‌گیری درباره چگونگی این تغییرات بر عهده مدرسه است و طبیعی است که هر مدرسه‌ای با توجه به شرایط، تغییرات متفاوتی را اعمال کند. البته کارشناسان راهکارهایی برای تمامی مدارس ارائه داده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:

• کوتاه کردن زمان حضور دانش‌آموزان در مدرسه
• گروه‌بندی دانش‌آموزان و آموزگاران برای حضور در مدرسه بر اساس روزهای هفته

علاوه بر نکاتی که مدارس ملزم به رعایت آنها هستند، عوامل دیگری هم در حفظ سلامتی دانش‌آموزان تأثیر دارند که جنبه عمومی دارند و مشارکت خانواده‌ها را می‌طلبند. در ادامه این عوامل را بیان می‌کنیم.

بعضی از دانش‌آموزان بیشتر در معرض ابتلا هستند

فراموش نکنیم اقداماتی که مدارس انجام می‌دهند، خطر ابتلا را کاهش می دهند ولی از آن جلوگیری نمی‌کنند. بعضی از دانش‌آموزان که شرایط پزشکی خاصی دارند و بیشتر در معرض ابتلا هستند، به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارند. بهتر است برای حضور این دسته از دانش‌آموزان در مدرسه با پزشکان متخصص کودکان مشورت کرد. اگر پزشک مربوطه اجازه حضور آنها را داد، حتما مسئولین مدرسه را در جریان شرایط آنها بگذارید. در برخی موارد پزشک توصیه‌هایی دارد که مربوط به ساعات حضورشان در مدرسه است.

بعضی از دانش‌آموزان به حمایت‌های روانی و عاطفی نیاز دارند

در دوران همه‌گیری بیماری، بعضی از افراد نشانه‌هایی از استرس و اضطراب را نشان می‌دهند. این اختلالات روانی زود‌گذر هستند اما تا زمانی که منشأ آنها یعنی همه‌گیری بیماری وجود دارد، می‌توانند تأثیرات مخربی داشته باشند. شکل شدید این اختلالات می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را هم تضعیف کند. بعضی از دانش‌آموزانی که به مدرسه می‌روند، این استرس یا اضطراب را تجربه می‌کنند. مدرسه و خانواده هر دو در مورد بهداشت روانی دانش‌آموزان مسئولیت دارند. آموزگاران و والدین باید دقت کنند تا نشانه‌های استرس و اضطراب را در دانش‌آموزان تشخیص دهند و با حمایت‌های روانی و عاطفی به آنها کمک کنند.