رشد اجتماعی کودکان یکی از مهمترین فرایندهای رشد است که بر جنبههای دیگر پرورش کودکان تاثیرگذار است. مرحله رشد اجتماعی کودکان اگر به درستی طی شود، استقلال، اعتمادبهنفس و مهارتهای نیازمند برای بزرگسالی را به کودکان میآموزد.
رشد اجتماعی کودکان به چه معنا است؟
رشد اجتماعی کودکان فرایندی است که در آن کودکان یاد میگیرند تا با محیط اطراف و آدمهای اطراف خود تعامل داشته باشند. به مرور زمان همانطور که آنها فردیت خود را در جامعه پرورش میدهند و درک میکنند، مهارت برقراری ارتباط با دیگران و پردازش اقدامات و کارهای خود را نیز کسب میکنند.
رشد اجتماعی کودکان چرا اهمیت دارد؟
رشد اجتماعی روی بسیاری از انواع دیگر رشد کودکان تاثیرگذار است. توانایی یک کودک برای تعامل با دیگران به شیوهای سالم، روی بخشهای مختلف زندگی او تاثیرگذار است. از یاد گرفتن کلمات جدید در دوران نوپایی گرفته تا پیدا کردن دوست در مدرسه و حتی کنار آمدن با چالشهای زندگی در بزرگسالی.
مراحل رشد اجتماعی کودکان
رشد اجتماعی کودکان در چند مرحله و همزمان با بزرگ شدن کودک اتفاق میافتد.
یک سالگی
در یک سالگی کودک بیشترین مهارت اجتماعی را از والدین یاد میگیرد. آنها ممکن است با دادن اسباب بازی به شما، تعامل داشته باشند و سعی کنند با اشاره و صدا ارتباط برقرار کنند. همچنین متوجه خواهید شد که کودک شروع به آشنایی بیشتر با کسانی میکند که به طور منظم میبینند و ممکن است با دیدن آنها با لبخند واکنش نشان دهند. اینها همه نشانههای مثبتی است که کودک شما از نظر اجتماعی رشد میکند و باید مورد تشویق قرار گیرد.
دو سالگی
در دو سالگی، تعامل اجتماعی کودک هنوز عمدتا بر اساس تعامل با والدین است. با این حال آنها ممکن است بیشتر از قبل برای دیگران دست تکان دهند یا لبخند بزنند. در این زمان شروع به بازی موازی میکنند. در این شکل از بازی، کودکان بیشتر از اینکه با همسالان خود بازی کنند، در کنار آنها بازی میکنند. در این سن معمولا اشیا را مال خود میدانند و تمایلی به اشتراکگذاری آنها ندارند. این سن معمول است که کودکان تا حد زیادی خودمحور باقی میمانند.
سه سالگی
تغییرات بزرگی در رابطه با تعامل اجتماعی در حدود سه سالگی رخ میدهد. فرزند شما اکنون نه تنها در کنار کودکان دیگر بازی میکند، بلکه کودکان دیگر نیز شروع به بازی فعال با آنها میکنند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که کودکان در این سن هنوز همه قوانین اجتماعی را رعایت نمیکنند و فعالیتهای آنها اغلب ممکن است شامل ضربه زدن یا گاز گرفتن باشد. در این مواقع والدین میتوانند از این فرصت استفاده کرده و کودک را راهنمایی کنند و دلیل نامناسب بودن چنین رفتاری را توضیح دهند. در این زمان بچهها به احساسات دیگران آگاهتر هستند و میفهمند چگونه اقدامات آنها ممکن است منجر به پاسخ منفی یا مثبت از طرف والدین شود.
چهار سالگی
در سن چهار سالگی، کودکان تعامل بسیار بیشتری با همسالان خود دارند و همکاری با دیگران را یاد میگیرند. اگرچه مطمئناً هنوز بر سر مسائلی مانند اشتراکگذاری متعلقات خود درگیری خواهند داشت، اما کودکان در این سن درک بهتری از این مفهوم دارند. همچنین ممکن است در این زمان متوجه شوید که کودک شما نسبت به شما و سایر عزیزان خود محبت بیشتری دارد و وقتی متوجه شود که یکی از عزیزانش صدمه دیده یا ناراحت است، ممکن است نگرانی نشان دهد. آنها همچنین استقلال خود را در هر کجا که بتوانند اعمال میکنند. ممکن است بخواهند خودشان لباس بپوشند، در کارهای خانه کمک کنند یا خودشان به دستشویی بروند. در حالی که آنها مطمئناً نمیتوانند هر کاری را که میخواهند انجام دهند، اما توصیه میشود که به کودک اجازه دهید کمی آزادی عمل یا قدرت انتخاب داشته باشد و مستقل عمل کند.
فعالیتهایی برای تقویت رشد اجتماعی کودکان در سنین مختلف
والدین و کسانی که از کودکان مراقبت میکنند، نقش مؤثری در رشد عاطفی و اجتماعی کودک دارند. این افراد به دلیل ارتباط سازگاری که با کودکان دارند میتوانند این تأثیر را داشته باشند. برای رشد عاطفی و اجتماعی کودک لازم است که هر روز در انجام فعالیتهای مشارکتی، او را همراهی کنید. فعالیتهایی که مناسب سن فرزندتان هستند را انتخاب کنید و شرایطی را فراهم کنید تا با کمک شما، فرزندتان فعالیت بیشتری انجام دهد. در ادامه، فعالیتهای مناسب هر گروه سنی از کودکان را بیان میکنیم:
دوران نوزادی
کودک خود را در آغوش بگیرید و به آرامی نوازش کنید.
به سروصدا و گریههای فرزندتان پاسخ دهید.
هنگام غذا دادن او را در آغوش بگیرید.
برای سازگاری بیشتر، از قبل آماده باشید.
او را با احساساتی مانند شادی، غم و عصبانیت آشنا کنید
در حدود یک سالگی
محدودیتهایی سازگار و منصفانه را در نظر بگیرید. به فرزندتان کمک کنید تا این محدودیتها را بیاموزد. وقت آن شده است تا خیلی محکم اما به آرامی به او «نه» بگویید.
برنامهای روزانه و سازگار ایجاد کنید و به اجرای آن مقید باشید.
هنگامی که فرزندتان کنجکاوی میکند، او را تشویق کنید.
در حدود دو سالگی
هنگامی که فرزندتان باعث عصبانیت شما میشود، خشم خود را کنترل کنید تا بتوانید با ایجاد آرامش شرایط را مدیریت کنید.
فرزند نوپای شما کارهایی را میتواند انجام دهد و انجام کارهایی هم برای او سخت است؛ سازگار باشید.
با فرزندتان صحبت کنید تا کلمات مختلف را بشنود.
از فرزندتان تعریف کنید و تشویق او را فراموش نکنید.
در حدود سه سالگی
به فرزندتان کمک کنید تا برای بازی کردن، با کودکان دیگر ارتباط برقرار کند. به او بیاموزید تا بازی مشترک و بازی نوبتی را درک کند.
فرزندتان به راهنمایی نیاز دارد تا بتواند به برخی از بزرگترها اعتماد کند.
فرزندتان میخواهد احساساتش را بیان کند. کلمات مناسب برای بیان احساسات را به او آموزش دهید.
در حدود چهار سالگی
هنگامی که فرزندتان صحبت میکند، به او توجه کنید.
به فرزندتان اجازه دهید با کودکان دیگر بازی کند.
برای گفتوگو با فرزندتان، عباراتی را انتخاب کنید که تأثیر مثبتی روی فکر او داشته باشد.
در حدود پنج سالگی
با آرامش و از روی سازگاری به فرزندتان کمک کنید تا بتواند احساساتش را کنترل کند و رفتار صحیحی داشته باشد.
صبور باشید و به پرسشهای فرزندتان پاسخ دهید.
بازیهایی برای رشد اجتماعی کودکان
با رعایت نکاتی که بیان شد، والدین میتوانند تأثیر زیادی در رشد عاطفی و اجتماعی فرزندشان داشته باشند. اما برای راهنمایی بیشتر، سرگرمیهایی را معرفی میکنیم که والدین، مربیان و پرستاران میتوانند با اجرای آنها به رشد عاطفی و اجتماعی کودکان کمک کنند. این سرگرمیها را هم بر اساس سن دستهبندی کردهایم.
در دوران نوزادی و نوپایی
در دوران نوزادی و نوپایی میتوانید از بازیهای زیر برای پرورش مهارتهای اجتماعی کودکان استفاده کنید.
دالی موشه
بازی دالی موشه تقریبا یک بازی همه جانبه و یکی از بهترین بازیها برای پرورش هشیاری حسی در کودکان است. این بازی ارتباط چشمی را به کودکان میآموزد، باعث بهبود هماهنگی و مهارتهای حرکتی در کودکان میشود و روش بسیار خوبی برای خندیدن کودکان است.
علاوه بر این ویژگیها، دالی موشه مفاهیم مهمی درباره اشیا را به کودکان میآموزد؛ کودکان میآموزند که ندیدن با نبودن متفاوت است. کودکان معمولا از پنج ماهگی شناخت اشیای پیرامونشان را آغاز میکنند.
هنگامی که کودک به خوبی استراحت کرده است، زمان مناسبی برای بازی دالی موشه است. کودکان در این سنین خیلی زود خسته میشوند، پس مراقب باشید. اگر کودک بیمیلی نشان داد، بازی را ادامه ندهید. بهتر است به او فرصت دهید تا استراحت کند. در زمان مناسب خودش علاقه نشان میدهد.
داستان خواندن
در دوران نوزادی، داستان خواندن با صدای بلند به برقراری ارتباط با کودک کمک میکند. این کار برای والدین همیشه امکانپذیر است چون کودک در سنین نوزادی هیچ چیز را به اندازه شنیدن صدای والدین خود دوست ندارد. هر چه بیشتر برای کودکان بخوانید، آنها لحن، آهنگ و انعطافپذیری صدا را بیشتر درک میکنند. هنگامی که یادگیری خواندن را شروع کنند، این درک دوران نوزادی به آنها کمک زیادی خواهد کرد.
پژوهشهای انجام شده نشان دادهاند کودکانی که والدین آنها در دوران نوزادی برایشان میخواندند، در ابتدای دوران تحصیلی، مهارتهای ریاضی بهتر و دانش واژگانی بیشتری دارند. همچنین بین تعداد واژگانی که کودک هر روز میشنود و مهارتهای زبانی او رابطه مستقیمی وجود دارد.
هنگامی که برای توصیف شخصیتها و موقعیتهای مختلف، صدای خود را تغییر میدهید، کودک با احساسات مختلف آشنا میشود. انجام این کار به کودک کمک میکند تا درک کند که واژگان و صداها معنی دارند و مفهومی را انتقال میدهند.
بازی کردن با قطعات خانهسازی
طراحی این اسباببازیها به گونهای است که کودکان باید قطعات را به یکدیگر متصل کنند یا در نوع ساده آنها، قطعات را در کنار هم بگذارند. اگر شرایطی را فراهم کنید تا کودک برای انجام این کار از کودکان دیگر کمک بگیرد، همین بازی سرگرمکننده، روحیه همکاری را در کودک تقویت میکند و باعث بهبود مهارتهای اجتماعی او میشود.
در حقیقت این اولین فرصتی است که کودک میتواند به عنوان عضوی از یک گروه کار کند؛ گروه ساختوسازی که اولین تعاملات خود را تجربه میکنند. قطعات خانهسازی ابزاری بسیار خوب برای پرورش مهارتهای ارتباطی و اجتماعی در کودکان است. میتوانید کودک را با این بازی آشنا کنید تا فرصت مناسبی برای پرورش خلاقیت در اختیار او بگذارید. همچنین بازی با قطعات خانهسازی میزان مناسبی از آزادی عمل را برای کودک فراهم میکند.
در مرحله پیش از دبستان
بازیهای نمایشی
بازیهای تخیلی، خودآگاهی را تقویت میکنند و باعث میشوند کودک موقعیتهای اجتماعی را بهتر درک کند. هنگامی که کودک در کنار دیگران نمایشنامهای را اجرا میکند، در موقعیتی قرار میگیرد که در آن، همه باید برای موفقیت اجرا همکاری کنند. کودکان معمولا در انجام بازیهای تخیلی ضعف دارند و دلیل اصلی این ضعف، ناتوانی آنها در همکاری با دیگران است. در این سنین کمک به کودک برای یادگیری کار گروهی و داشتن درک متقابل بسیار ضروری است.
البته آموزش این مهارتها به کودک، کار سختی است اما باید نقش کمکی خود را ایفا کنید. اشکالی ندارد؛ برای راهنمایی کودکان، در بازی تخیلی آنها دخالت کنید. بازی آنها را به سمتی هدایت کنید که مجبور به همکاری شوند و خواستههای یکدیگر را درک کنند.
عروسکهای انگشتی
بازی با عروسکهای انگشتی، کودکان را برای قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی آماده میکند. همچنین میتواند شروع خوبی برای بازیهای تخیلی باشد. برای کودکان بیشفعال یا مبتلا به اوتیسم که ممکن است برای قرار گرفتن در موقعیتهای اجتماعی ضعف داشته باشند، بازی با عروسکهای انگشتی، سرگرمی بسیار مناسبی است. بهتر است هنگامی که این کودکان با چالشهای اجتماعی مواجه میشوند، شما این چالشها را مدیریت کنید تا کودک احساس خستگی بیش از اندازه را تجربه نکند. به این نکته توجه کنید که فرصت مناسبی برای دخالت شما به وجود آمده است. پس از گذر از چالش و در موقعیتی مناسب کودک را تشویق کنید تا در مورد رفتار و واکنشهای دیگران هنگام چالش فکر کند.
همچنین اگر کودک اعتماد به نفس لازم را ندارد، عروسکهای انگشتی به او کمک میکنند تا خودش را نشان دهد. در واقع کودک با بازی در شخصیتهای مختلف ابراز وجود میکند.
جستجوی گنج
این بازی برای انجام دادن به صورت گروهی مناسب است اما والدین هم میتوانند با فرزندشان این بازی را انجام دهند. برای انجام این بازی، ابتدا جستجوگر بیرون از فضای مشخص شده (اتاق، خانه، حیاط، باغچه و …) منتظر میماند تا مسئول بازی شیء مورد نظر که همان گنج است را مخفی کند.
سپس جستجوگر وارد میشود و به دنبال گنج میگردد. سایر اعضای گروه میتوانند او را برای رسیدن به گنج راهنمایی کنند. معمولا برای این راهنمایی از صدای خاصی استفاده میکنند؛ برای نمونه وقتی از گنج دور میشود به آرامی دست میزنند و هر چه به گنج نزدیکتر میشود بلندتر دست میزنند. این بازی روحیه همکاری در کودکان را تقویت میکند و باعث میشود آنها پشتکار بیشتری از خود نشان دهند. همچنین این بازی، سرگرمی خوبی برای بهبود مهارتهای شنیداری در کودکان است.
البته در این بازی روشهای مختلفی برای راهنمایی جستجوگر اجرا میشود. سایر اعضای گروه میتوانند به جای استفاده از صداها، با انجام حرکتهایی که از قبل مشخص کردهاند او را راهنمایی کنند. برای نمونه وقتی از گنج دور میشود سرشان را به طرفین تکان میدهند و وقتی به گنج نزدیک میشود سرشان را به طرف بالا و پایین حرکت میدهند. این روش بازی به کودکان کمک میکند تا بتوانند زبان بدن دیگران را بفهمند؛ آنها میآموزند که میتوان مفاهیمی را بدون استفاده از واژگان انتقال داد.
بیش فعالی در کودکان یکی از مشکلات رایجی است که داشتن اطلاعات کافی در مورد آن، کمک میکند که شیوه تربیتی مناسبی اتخاذ کنید. در ادامه علائم با بیش فعالی در کودکان و روشهایی برای کنترل آن آشنا میشوید.
علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی در کودکان (ADHD)
دو نوع از مشکلات رفتاری میتوانند نشانه وجود این اختلال باشند: بیتوجهی ـ بیشفعالی و تکانشگری. البته در بیشتر موارد، افراد دارای این اختلال هر دو نوع این مشکلات را تجربه میکنند، ولی افرادی هم هستند که فقط با یکی از این مشکلات مواجه میشوند.
برای نمونه این اختلال در افرادی که مشکل بیتوجهی دارند اما بیشفعال و تکانشگر نیستند، با عنوان اختلال نقص توجه (ADD) شناخته میشود. بسیاری از افراد مبتلا به ADD، به دلیل اینکه این اختلال علائم کاملا مشهودی ندارد، برای حل مشکلشان اقدامی نمیکنند.
علائم بیش فعالی در کودکان و نوجوانان
ADHD در کودکان و نوجوانان علائم کاملا مشخصی دارد که تا قبل از شش سالگی به راحتی قابل تشخیص است. نکته مهم درباره این علائم، تکرار آنها در موقعیتهای مختلف است؛ برای نمونه هم در خانه مشاهده میشوند و هم در مدرسه.
علائم اصلی بیتوجهی:
توجه کوتاه مدت دارند و به راحتی حواسشان پرت میشود.
به دلیل بیدقتی و سهلانگاری، اشتباهات زیادی دارند. (به ویژه در انجام تکالیف مدرسه)
فراموشکار میشوند و وسایلشان را گم میکنند.
در انجام تکالیف دشوار، وقتگیر و خستهکننده، ناتوان هستند.
دیگر شنونده خوبی نیستند و اگر کاری را از آنها بخواهید، نمیتوانند به درستی انجام دهند.
دائما تغییر میکنند و فعالیتهای مختلفی را برای انجام دادن انتخاب میکنند.
نامنظم هستند و نمیتوانند با برنامهریزی کارهایشان را انجام دهند.
علائم اصلی بیشفعالی و تکانشگری:
نمیتوانند آرام باشند و محیط آرام و ساکت را تحمل نمیکنند.
دائما در حال حرکت و فعالیت هستند.
برای انجام کارهای مختلف، تمرکز لازم را ندارند.
اعضای بدنشان را بیش از اندازه تکان میدهند.
زیاد حرف میزنند.
نمیتوانند صبر کنند تا نوبتشان برسد.
کارها را بدون فکر انجام میدهند.
هنگام گفتوگو، صحبت دیگران را قطع میکنند.
احساس خطر کمی دارند یا احساس خطر نمیکنند.
این علائم میتوانند مشکلات قابل توجهی را در زندگی کودک ایجاد کنند؛ مشکلاتی مانند کمآموزی در مدرسه و افت تحصیلی، ضعف در برقراری روابط اجتماعی با سایر کودکان و بزرگترها و مشکلات انضباطی و تربیتی.
بایدها و نبایدها در ارتباط با بیش فعالی در کودکان
بیش فعالی در کودکان باعث میشود که والدین با چالشهای بیشتری در زمنیه تربیت فرزند مواجه شوند. در نظر گرفتن این نکات کمک میکند که بتوانید بهتر با این اختلال کنار بیایید.
ایجاد ساختار
برای فرزندتان برنامه روزانهای تنظیم کنید و به آن پایبند باشید. در این برنامه برای وعدههای غذایی، انجام تکالیف مدرسه، بازی کردن و خوابیدن زمانبندی مشخصی داشته باشید. انجام منظم کارهای روزمره میتواند به فرزندتان برای پذیرش یک ساختار ذهنی و رفتاری معین کمک کند. میتوانید از کارهای ساده شروع کنید؛ برای نمونه از فرزندتان بخواهید هر روز در ساعت مشخصی لباسهای فردای خودش را آماده کند.
تقسیم کردن وظایف و تکالیف به مراحل قابل کنترل
میتوانید از یک تقویم دیواری بزرگ استفاده کنید تا به کودکتان برای یادآوری وظایف و تکالیف کمک کنید. برای مشخص کردن وظایف روزمره و تکالیف مدرسه، از کدگذاریهای رنگی استفاده کنید. این کار باعث میشود فرزندتان از سردرگمی رها شود. برای اینکه کارها آسانتر و در زمان کمتری انجام شوند، آنها را به چند بخش تقسیم کنید. فقط دقت داشته باشید که این تقسیمبندی عملی باشد و بتوانید هر بخش را مدیریت کنید. درباره تمامی وظایفی که برای فرزندتان در خانه مشخص میکنید و برای همه تکالیف مدرسهاش، این تقسیمبندی را انجام دهید.
کمک به کودکان برای داشتن زندگی ساده و منظم
برای فرزندتان شرایطی فراهم کنید تا از آشفتگیهای روزمره زندگی فاصله بگیرد و در فضایی خصوصی و آرام، تکالیفش را انجام دهد و استراحت کند. خانه را منظم و مرتب نگه دارید تا فرزندتان همیشه جای هر چیزی را بداند. نظم باعث میشود تا چیزهای کماهمیت باعث حواسپرتی نشود.
محدود کردن حواسپرتیها
کودکانی که اختلال ADHD دارند، از عوامل در دسترسی که باعث حواسپرتی میشوند، استقبال میکنند. تلویزیون، کنسول بازی یا تبلت، کودک را به داشتن رفتار تکانشی ترغیب میکند. باید برای استفاده از اینها نظمی ایجاد کنید. زمان استفاده از این وسایل را محدود کنید و شرایطی فراهم کنید تا فرزندتان بیرون از خانه فعالیتهای جذاب داشته باشد. زمان در خانه ماندن را کم کنید و زمان فعالیت بیرون از خانه را بیشتر کنید. فرزندتان باید با این نوع از فعالیتها انرژی درونی خود را تخلیه کند.
تشویق کودکان به ورزش
فعالیتهای ورزشی راه سالمی برای سوزاندن انرژی اضافی است. همچنین ورزش علاوه بر کاهش تکانشگری، باعث میشود تا فرزندتان روی موضوع خاصی تمرکز داشته باشد و در نتیجه به بهبود تمرکز کمک میکند. ورزش خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب را کاهش میدهد و به تقویت توان ذهنی هم کمک میکند. جالب است بدانید که بسیاری از ورزشکاران حرفهای و قهرمانان ورزشی، به ADHD مبتلا هستند. بر اساس نظر کارشناسان، تشویق کودکان به ورزش به کودکان دارای ADHD کمک میکند تا راه مفید و مناسبی برای تمرکز روی علایق، حواس و انرژی خود پیدا کنند.
تنظیم الگوی خواب
معمولا کودکان مبتلا به ADHD، هنگام رفتن به رختخواب، رنج زیادی را تحمل میکنند و خوابیدن برای آنها دشوار است. کمبود خواب باعث تشدید بیتوجهی، بیشفعالی و بیپروایی میشود. کمک به کودکان برای اینکه خواب بهتری داشته باشند، اهمیت زیادی دارد. برای این منظور میتوانید مصرف محرکهایی مانند مواد قندی و کافئین را حذف کنید، ساعات استفاده از لوازم الکترونیکی را کاهش دهید و شرایط آرامی را در خانه ایجاد کنید.
تشویق به تفکر با صدای بلند
ممکن است کودکان مبتلا به ADHD، ضعف در خودکنترلی داشته باشند. این مشکل باعث میشود آنها قبل از اینکه فکر کنند، صحبت کنند و کاری را انجام دهند. از فرزندتان بخواهید وقتی تصمیم میگیرد حرفی بزند یا کاری انجام دهد، افکار و استدلالهایش را به صورت شفاهی بیان کند. اگر میخواهید به فرزندتان کمک کنید تا رفتار تکانشی خود را مهار کند، باید درک صحیحی از چگونگی تفکرات او داشته باشید. بسیار مهم است که با طرز فکر فرزندتان آشنا باشید.
افزایش زمان انتظار
راهکار دیگری که برای کنترل رفتار تکانشی هنگام صحبت کردن توصیه میشود، آموزش مکث است. باید به فرزندتان بیاموزید که چگونه قبل از صحبت کردن یا پاسخ دادن، لحظهای مکث کند. او را تشویق کنید پاسخهایی متفکرانه بدهد.
میتوانید از پرسشهای تعاملی استفاده کنید. درباره تکالیف مدرسه یا موضوعات مورد علاقه او پرسشهایی بپرسید که پاسخ به آنها، به گفتوگو نیاز داشته باشد.
باور داشتن به کودک
رفتار فرزندتان نتیجه یک اختلال است و شاید او درک نکند شرایطی که در آن قرار دارد، میتواند استرس بیشتری برای او ایجاد کند. باید پشتیبان و مشوق خوبی باشید و افکار مثبتی داشته باشید. هنگامی که فرزندتان رفتار صحیحی از خود نشان میدهد، او را تحسین کنید. این کار باعث میشود رفتار صحیح در او نهادینه شود. هنگامی که عصبانی میشوید و امیدتان را از دست میدهید، فراموش نکنید که اکنون فرزندتان در حال مبارزه با ADHD است اما این اختلال تا ابد باقی نمیماند. به فرزندتان اطمینان کنید و دید مثبتی به آینده او داشته باشید.
انجام مشاورههای تخصصی بیش فعالی در کودکان
نمیتوانید همه کارها را به تنهایی انجام دهید. میتوانید مشوق خوبی برای فرزندتان باشید اما او به کمکهای تخصصی هم نیاز دارد. برای مشاوره با کودکتان، به درمانگرها مراجعه کنید. این راهکار بسیار خوبی است. شما به کمک نیاز دارید و نباید بترسید. بعضی از والدین فقط روی مشکل فرزندشان تمرکز دارند و نیازهای روانی خودشان را فراموش کردهاند. درمانگرها در کنار فرزندتان به شما هم کمک میکنند تا استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید.
استراحت کافی داشتن
نمیتوانید همیشه پشتیبانی کنید. خستگی و آشفتگی کاملا طبیعی است. فرقی هم نمیکند که از انجام کارهای شخصی خودتان خسته شده باشید یا از کمک به فرزندتان. شما هم مانند فرزندتان به استراحت نیاز دارید. برنامهریزی و اختصاص زمانی به خودتان اهمیت زیادی دارد. حتی اگر امکان دارد، میتوانید از پرستار بچه کمک بگیرید. برای اینکه استراحتی مطلوب و مؤثر داشته باشید میتوانید گزینههای زیر را در برنامه خودتان بگنجانید:
پیادهروی
رفتن به باشگاه ورزشی
دوش گرفتن
حفظ آرامش
هنگامی که عصبانی هستید و آشفتگی روحی دارید، نمیتوانید به کودک تکانشگر کمک کنید. کودکان رفتار شما را تقلید میکنند و اگر هنگام عصبانیت، خودتان را کنترل کنید و رفتار آرامی داشته باشید، به فرزندتان در یادگیری رفتار صحیح کمک میکنید. قبل از اینکه برای آرام کردن فرزندتان اقدامی کنید، زمانی را به ایجاد آرامش در خودتان اختصاص دهید، به آرامی نفس بکشید و افکارتان را مرتب کنید. آرامش شما باعث آرامش فرزندتان میشود.
رها کردن مسائل کماهمیت
برای سازش با فرزندتان، آمادگی داشته باشید. اگر انجام سه تکلیف را از فرزندتان خواستهاید و او دو تکلیف را انجام داده است، منعطف باشید و تکلیف باقیمانده را از او نخواهید. این کار در روند آموزشی کودکان، بسیار مؤثر است. حساب کردن تمامی موفقیتها از شمردن شکستها مهمتر است.
مهمترین توصیه
تربیت فرزندی که اختلال بیشفعالی و نقص توجه دارد، قطعا کار دشواری است و برای کسی که این مشکل را تجربه نکرده است، گفتن این توصیهها کار آسانی است، اما تجربه نشان داده است آن چیزی که امروز باعث ناآرامی در خانه شما شده است، اگر صبور باشید و کمک کنید، در فردایی روشن از بین میرود و فقط منظرهای از آن در ذهن شما باقی میماند. بیش فعالی در کودکان پایدار نیست و قابل کنترل است. افکار منفی را از خودتان دور کنید، برای درمان فرزندتان بیشتر تلاش کنید و حامی قدرتمندی برای او باشید.
سفر با کودکان تجربه جذابی است که علاوه بر تفریح و سرگرمی، فرصتی برای آموزش مهارتهای مختلف را فراهم میکند. پس از این فرصت استفاده کنید و از مزایای سفر برای تربیت کودکان بهرهمند شوید.
فرزندان ما در دنیایی زندگی میکنند که به لطف پیشرفتهای بشری، دسترسی به نقاط مختلف آن امکانپذیر شده است. امروزه سفر کردن بسیار آسانتر شده است و این سفرها فرصتهای مناسبی برای تجربه کردن رویاهای گذشته هستند. گذشتگان ما فقط وقتی سفر میکردند که مجبور میشدند، اما امروزه سفر کردن یکی از تفریحات ما به شمار میرود. حتی گاهی این تفریح آنقدر اهمیت پیدا میکند که نه تنها چند روزی از محل کارمان مرخصی میگیریم، به مدرسه فرزندمان هم مراجعه میکنیم تا غیبت چند روزه او را هماهنگ کنیم.
سفر با کودکان تفریح لذتبخشی برای همه است. میخواهیم کمی در مورد اهمیت، فواید و وظایف والدین در سفر با هم صحبت کنیم.
فواید سفر با کودکان
سفر کردن فواید بیشماری برای کودکان دارد که مهمترین آنها تأثیر مثبت سفر در یادگیری کودک است. اما بهتر است بدانید که سفر کردن میتواند به کودکان کمک کند تا:
سازگاری با شرایط مختلف و انعطافپذیری را بیاموزند.
درباره تفاوت افراد با یکدیگر و روش زندگی متفاوت آنها درک صحیحی پیدا کنند.
مسئولیتپذیری را بیاموزند و انگیزه بیشتری برای پذیرش مسئولیت داشته باشند.
قدرت تخیل، حس کنجکاوی و حس ماجراجویی در آنها تقویت شود.
خطرپذیری منطقی را بشناسند و تجربیات بیشتری کسب کنند.
علاقهمندیهای جدیدی پیدا کنند.
مهارتهای اجتماعی به ویژه هنر دوستیابی در آنها تقویت شود.
در کنار خانواده لحظات شاد و خاطرهانگیزی را تجربه کنند.
البته سفر کردن شاید برای بسیاری از خانوادهها کار آسانی نباشد. بعضی از مسافرتها هزینه زیادی را به خانواده تحمیل میکند. اما فراموش نکنید که برای رسیدن به نتایجی که بیان شد، مسافرتی گران با مقصدی دور نیاز نیست. لازم نیست به کشورهای دیگر سفر کنیم؛ در کشور خودمان نیز گزینههای بسیار جذابی برای مسافرت وجود دارد.
نکات مهم درباره سفر با کودکان
اگر تصمیم دارید همراه کودک یا کودکانتان به مسافرت بروید، چند نکته را مد نظر داشته باشید:
سفرتان را به تعویق نیاندازید
بسیاری از والدین برنامههایی برای زندگی ترسیم میکنند اما هنگامی که فرزندشان متولد میشود، این برنامهها را تا زمانی که او بزرگتر شود به تعویق میاندازند. هیچ دلیل موجهی برای این کار وجود ندارد.
منتظر نباشید تا فرزندانتان به سنی برسند که همه چیز را به خاطر بسپارند و آن زمان به سفر بروید. تجربه نشان داده است والدینی که این الگوی فکری را دارند، در دوران کودکی فرزندشان، بسیاری از تجربیات مفید دیگر را عملی نمی کنند.
انتظارات زیادی نداشته باشید
هنگام مسافرت با بچهها، سطح توقعات خود را پایین بیاورید و برنامه سفر را با توجه به شرایط ذهنی و جسمی آنها تنظیم کنید.
شما به تنهایی یا همراه با همسرتان به سفر نمیروید؛ با همسفران جدیدتان سازگار باشید و به علایق آنها اهمیت دهید تا سفری خانوادگی و جذاب را تجربه کنید.
بچهها را برای سفر آماده کنید
قبل از اینکه سفر را آغاز کنید، از آمادگی بچهها برای سفر مطمئن شوید.
درباره سفرتان با آنها صحبت کنید؛ به کجا میروید و او میتواند در آنجا چه کارهایی انجام دهد. تصاویری از مقصدتان را به او نشان دهید. این راهکار خوبی است برای اینکه انگیزه بچهها برای سفر بیشتر شود. میتوانید درباره مقصدی که انتخاب کردید، فرزندتان را هیجانزده کنید، اما مراقب باشید اغراق نکنید.
سفر جادهای را امتحان کنید
برای مسافرت همراه کودکان، سفر جادهای بهترین گزینه است. هنگامی که در جادهها حرکت میکنید برای ایجاد تنوع در سفر به تلاش زیادی نیاز ندارید. هر روز مکانهای جدیدی را میبینید و در طول سفر هم تجربیات جذابی خواهید داشت. میتوانید برنامه سفر را به نحوی تنظیم کنید تا در مسیر رسیدن به مقصد، در مکانهایی توقف داشته باشید که برای بچهها جذابیت بیشتری دارند.
البته داشتن زمان کافی برای مسافرتهای جادهای بسیار اهمیت دارد؛ نباید ساعتهای طولانی رانندگی کنید. اگر زمان کافی ندارید بهتر است یا مقصدهای نزدیکتر را انتخاب کنید یا سفر هوایی را جایگزین کنید. لذت و جذابیت سفر برای بچهها را با گذراندن ساعتهای زیاد در خودرو خراب نکنید.
تنوع بسیار مهم است
معمولا بچهها خیلی زود خسته و بیحوصله میشوند و شما مجبور میشوید سرگرمی مناسبی برای آنها فراهم کنید. پس فراموش نکنید که متنوع بودن، مهمترین ویژگی یک سفر موفق همراه بچهها است. اگر برنامه سفرتان با تنوعی کافی همراه باشد، فرزندتان در هر سنی که باشد، میتوانید با او به هر جایی سفر کنید.
برای بچهها داشتن تجربیات جدید در طول سفر، از هر چیزی جذابتر است و شما باید برای این علاقه آنها برنامهریزی کنید.
بچهها بازی کردن را کنار نمیگذارند
همه بچهها و به ویژه بچههای کوچکتر یک علاقه و نیاز یکسان دارند؛ میخواهند بازی کنند. در طول سفر، زمان و مکان مناسب برای بازی را در اختیار آنها بگذارید. برای نمونه جایی توقف کنید که به زمین بازی بچهها نزدیک باشد یا با فرزندتان به استخر بروید. مهم این است که در هر شرایطی به فکر بازی بچهها باشید.
تماشای حیوانات را از دست ندهید
بچهها معمولا به تماشای حیوانات در حیات وحش علاقه دارند. اگر در طول مسیر یا در مقصدتان امکان بازدید از حیات وحش وجود داشت، حتما این برنامه را اجرا کنید. حتی شاید به صورت اتفاقی برایتان شرایطی فراهم شد تا بتوانید تعدادی از حیوانات را از نزدیک ببینید؛ این فرصت خوبی برای یادگیری کودکان است. همین اتفاق ساده برای بچهها بسیار جذاب است پس به آنها کمک کنید تا جایی که میتوانند به حیوانات بیخطر نزدیک شوند.
برنامه روزانه را تغییر ندهید
این مسئله هنگام سفر با کودکان بسیار اهمیت دارد و با بزرگتر شدن بچهها اهمیت آن هم بیشتر میشود. برنامه منظمی را که برای خانه تنظیم کرده بودید، در سفر ادامه دهید. عادتهای مطلوبی که در بچهها به وجود آمده است به ویژه الگوی منظمی که درباره ساعت خواب شبانه دارند، نباید در سفر تغییر کنند. این راهکار باعث میشود تا بچهها آرامش بیشتری را احساس کنند و شرایط جسمی و روحی بهتری در طول سفر داشته باشند.
خرید را کنترل کنید
بچهها به ویژه وقتی کوچکتر هستند، میخواهند هر چیزی را که میبینند خریداری کنند؛ از خوراکیهای مختلف گرفته تا انواع اسباببازیها. حتی گاهی به خرید چیزی اصرار میکنند که برای آنها مناسب نیست. این موضوع یکی از دشوارترین چالشهایی است که والدین در سفر با کودکان با آن مواجه میشوند.
هنگامی که به سفر میروید، بچهها چیزهای جدید و زیادی برای خرید میبینند و برای آنها خیلی سخت است که فقط ببینند و تقاضای خرید نداشته باشند. باید مقاومت کنید؛ چون ممکن است مسیری را شروع کنید که پایانی ندارد.
در لحظه زندگی کنید و لذت ببرید
مهمترین نکتهای که رعایت آن در سفرهای خانوادگی باعث میشود همه اعضا سفر لذتبخشی را تجربه کنند، حفظ آرامش است.
شاید لازم باشد کمی راحتی خودتان را کنار بگذارید و در تجربیات جدید بچهها مشارکت داشته باشید. اگر در لحظه زندگی کنید و با بچهها سازگار باشید، مطمئن باشید از سفر با کودکان لذت میبرید و خاطرات ماندگاری را میسازید.
شاید بسیاری از ما تصور کنیم که کودکان نیازی به ورزش کردن ندارند؛ آنها بیش از اندازه جنبوجوش دارند.اما از لحاظ علمی هر گونه فعالیت بدنی، ورزش محسوب نمیشود. همچنین ورزش کردن در کودکی به مراتب اهمیت بیشتری در مقایسه با دیگر سنین دارد. به همین دلیل تشویق کودکان به ورزش بسیار مهم است.
فعالیت بدنی اگر با برنامهای مشخص و به صورت منظم اجرا شود و هدف خاصی را دنبال کند، ورزش است و تأثیرات مثبتی در سلامتی فرد خواهد داشت. ورزش کردن در هر سنی اهمیت دارد و باید به یکی از فعالیتهای روزانه افراد تبدیل شود اما در سنین کودکی اهمیت بیشتری دارد. در مراحل رشد هر فرد، مراحل ابتدایی مهمتر هستند و تأثیرات ویژهای در مراحل بعدی خواهند داشت.
مزایای ورزش برای کودکان
بچههایی که فعالیت بدنی مناسبی دارند، توانایی بدنی لازم برای انجام کارهای مورد نیازشان را هم خواهند داشت. دلیل اصلی این توانایی، نتایجی است که از انجام منظم تمرینهای ورزشی حاصل میشود؛ نتایجی که به عنوان فواید ورزش شناخته میشوند و اهمیت تشویق کودکان به ورزش را نشان میدهند. مهمترین این فواید عبارتند از:
افزایش توان عضلانی و استحکام استخوانها
تناسب وزن
پیشگیری از ابتلا به بیماریهای مختلف در بزرگسالی همچون سرطان، دیابت و…
بهبود کیفیت خواب
ایجاد نشاط بیشتر
ورزش کردن و فعالیت بدنی منظم، در کنار فواید جسمی و روحی زیادی که برای کودکان دارد، انگیزه و تمرکز آنها را افزایش میدهد و باعث میشود کودکان در مدرسه نیز موفقیت بیشتری داشته باشند. به علاوه اینکه مهارتهای ورزشی، میتواند در هر سنی اعتماد به نفس را تقویت کند.
در ادامه به نتایج دو پژوهش علمی مهم در این زمینه اشاره میکنیم:
در بازه سنی ۱۲ تا ۱۵ سالگی، فقط ۵۰ درصد پسران و کمتر از ۳۴ درصد دختران وزن مناسبی دارند و افرادی که در این سنین وزن مناسبی ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و همچنین اختلالات روانی هستند.
۸۰ درصد افرادی که در کودکی اضافه وزن دارند، در بزرگسالی هم اضافه وزن را تجربه میکنند. ابتلا به بسیاری از سرطانها از قبیل سرطان روده بزرگ، سرطان پستان و سرطانهای رحمی، در افراد چاق شایعتر است.
این آمارهای نگرانکننده تنها بخشی از ماجرا است. از طرفی دیگر نباید فراموش کنیم که بچهها ساعات زیادی در حال استفاده از لوازم الکترونیکی مانند موبایل، تبلت، کامپیوتر و تلویزیون هستند.
کودکان زیر شش سال معمولا از فعالیتهای بدنی روزانه مانند دویدن و پریدن لذت میبرند. بعد از شش سالگی، کودکان باید حداقل پنج ساعت در هفته ورزش کنند. این مقدار فعالیت بدنی منظم برای بالا بردن توان قلبی و تنفسی آنها ضرورت دارد. این روند باید حداقل تا ۱۷ سالگی ادامه پیدا کند.
راهکارهایی برای تشویق کودکان به ورزش
پدر و مادرها نقش بسیار مهمی در تشویق کودکان به ورزش دارند. در ادامه به مهمترین راهکارها در این زمینه اشاره میکنیم.
الگوی بچه ها باشید
فرزندتان رفتار شما را زیر نظر دارد و از آن تقلید میکند. اگر فرزندتان ببیند که برنامه ورزشی منظمی دارید، به آن اهمیت میدهید و از انجامش لذت میبرید، معمولا انگیزه او برای ورزش کردن بیشتر میشود. تجربه نشان داده است والدینی که ورزش میکنند، فرزندانی دارند که حتی در بزرگسالی هم به ورزش کردن اهمیت میدهند.
رفتوآمد ورزشی داشته باشید
برای بردن فرزندتان به مدرسه پیادهروی کنید و برای اینکه با او به پارک بروید از اسکیت استفاده کنید یا دوچرخهسواری کنید. همچنین میتوانید ماشینتان را کمی دورتر پارک کنید یا به جای آسانسور از پلهها استفاده کنید.
خانوادگی ورزش کنید
برای شرکت در تمرینها، همه اعضای خانواده را دعوت کنید. برای اینکه این ایده را عملی کنید گزینههای زیادی در اختیار دارید که شاید سادهترین آنها خریداری یک توپ باشد. میتوانید همراه با فرزندانتان در یک کلاس آموزش هنرهای رزمی یا شنا ثبت نام کنید، تیم فوتبال خانوادگی را تشکیل دهید، ماجراجویی در فضای باز را انتخاب کنید و خانوادگی به کوهنوردی یا طبیعتگردی بروید.
ورزش را به تفریحی جذاب تبدیل کنید
بچهها بازی و سرگرمی را دوست دارند و اگر ورزش کردن برای آنها جنبه بازی و سرگرمی پیدا کند و از آن لذت ببرند، آن را ادامه میدهند. میتوانید تمرینهای مناسب ورزشی را در بازیهای مورد علاقه آنها بگنجانید یا آنگونه که آنها دوست دارند ورزش کنید. برای نمونه استفاده از موسیقی برای بعضی از بچهها جذاب است.
برای تشویق کودکان به ورزش رقابت ایجاد کنید
با فرزندتان مسابقه بدهید و برای برنده جایزهای در نظر بگیرید. چه کسی سریعتر میدود، چه کسی تعداد بیشتری شنا میرود یا چه کسی پرش بلندتری انجام میدهد. عناوین زیادی برای برگزاری مسابقات ورزشی دارید. مسابقات را ادامه دهید و پیشرفت ورزشی فرزندتان را ثبت کنید. رقابت مشوق خوبی است.
به بچهها هدایای ورزشی بدهید
فرقی نمیکند که چرا میخواهید به فرزندتان هدیه بدهید؛ نمرات خوب در مدرسه، موفقیت در کلاس آموزش زبان، پیشرفت در باشگاه ورزشی یا رفتار شایسته در خانه. هدیهای انتخاب کنید که او را به ورزش کردن ترغیب کند. دوچرخه، اسکیت، توپ فوتبال، لباس ورزشی مورد علاقه آنها و سایر لوازم ورزشی مناسب بچهها هدایای خوبی هستند و در کنار بالا بردن انگیزه، فعالیتهای بدنی بچه ها را هم افزایش میدهند.
زمان استفاده از لوازم الکترونیکی را محدود کنید
بچهها باید برنامهای مشخص برای استفاده از تلویزیون، کامپیوتر، تبلت، موبایل و کنسولهای بازی داشته باشند. هنگامی که برنامه روزانه بچهها را تنظیم میکنید، علایق آنها را هم در نظر بگیرید اما نیازهای فکری و بدنی آنها مهمتر هستند. نباید همه اوقات فراغت بچهها صرف بازیهایی شود که هیچ گونه تحرکی در آنها وجود ندارد. تجربه نشان داده است که عادت کردن بچهها به این نوع از بازیها، کیفیت تغذیه و خواب آنها را هم با مشکل مواجه میکند. رفتن به باشگاه ورزشی یا برنامه پیادهروی خانوادگی گزینههای مناسبی برای گنجاندن در برنامه روزانه بچهها هستند.
در تعطیلات برنامههای ورزشی داشته باشید
داشتن برنامه ورزشی در تعطیلات کار سختی نیست. پیادهروی در طبیعت، کوهنوردی یا دوچرخهسواری برنامههایی ورزشی هستند که انجام خانوادگی آنها تفریح خوبی برای تعطیلات است. معمولا بچهها هم از این برنامهها استقبال میکنند. مزیت دیگر این برنامهریزی، تکراری نشدن آن است. میتوانید با تغییر مسیر یا مقصد، در همه سال این برنامهها را اجرا کنید.
از پزشک کودکان کمک بگیرید
برای بعضی از بچهها صحبتهای پزشک تأثیر بیشتری دارد. او میتواند به فرزندتان کمک کند تا اهمیت ورزش کردن را بهتر درک کند. به علاوه اینکه پزشک میتواند بهترین گزینهها را برای ورزش کردن فرزندتان پیشنهاد کند.
ورزش مناسبی را انتخاب کنید
علاوه بر شرایط سنی، ویژگیهای فردی هم در انتخاب نوع تمرینات ورزشی اهمیت دارد. بچهها نه تنها در سنین مختلف تواناییهای حرکتی متفاوتی دارند، بلکه تفاوتهای ژنتیکی باعث میشوند تا بچهها در یک سن مشخص مهارتهای حرکتی متفاوتی از خود نشان دهند. برای نمونه بعضی از بچهها به لحاظ ژنتیکی مستعد اضافه وزن هستند و باید بیشتر ورزش کنند یا معمولا کودکان هفت یا هشت ساله میتوانند به راحتی دوچرخهسواری کنند. اما دویدنهای طولانی برای آنها بسیار مشکل است. ورزشی که بچهها از انجام آن لذت نمیبرند، شاید ورزش مناسبی برای آنها نباشد و مطمئن باشید که این ورزش ادامه پیدا نمیکند.
شرایط را فراهم کنید
قبل از هر چیز باید علاقه فرزندتان را تشخیص دهید و بفهمید که در چه شرایطی راحتتر ورزش میکند. بعضی از بچهها ورزش کردن در خانه را ترجیح میدهند و بعضی دیگر دوست دارند تا در کنار بچههای دیگر و در باشگاه ورزش کنند یا شاید فرزندتان به وسیله یا لباس خاصی برای ورزش کردن علاقه داشته باشد. در هر صورت با او همراهی کنید. ممکن است این همراهی رفتن به فروشگاه و خرید طناب ورزشی، ثبت نام در باشگاه یا کمک به او در استخر شنا باشد. به هر حال این شما هستید که باید زمان، مکان و شرایط مناسب را فراهم کنید تا فرزندتان بتواند با خیال راحت ورزش کند.
نکته پایانی
کسانی که سالم زندگی می کنند، موفقیتهای بیشتری را تجربه میکنند. پایه و اساس یک زندگی سالم هم رژیم غذایی مناسب و ورزش کردن منظم است. بیشتر والدین اهمیت این مطلب را درک میکنند و برای اینکه فرزندانشان زندگی سالمی داشته باشند تلاش میکنند. دانستهها و نگرانیها باعث میشوند تا والدین در بعضی موارد تصمیمات نادرستی داشته باشند؛ هر راهکاری را که انتخاب کردید، دو نکته را فراموش نکنید:
کودکان به راهنمایی و کمک نیاز دارند، مجبور کردن آنها نتیجه مطلوبی ندارد.
اگر چه هیچ زمانی برای شروع خیلی دیر نیست اما هر چه سن کودک پایینتر باشد موفقیت شما بیشتر است.
با تشویق کودکان به ورزش آنها را برای آیندهای روشن همراه با جسمی سالم آماده کنید.
مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا یکی از دغدغههای اصلی این روزهای والدین است. از طرفی بچهها دوست دارند در محیط مدرسه و پیش دوستان شان باشند و ممکن است با کمی سهلانگاری، تعداد زیادی از بچهها و حتی کارکنان مدارس، به بیماری مبتلا شوند.
آیا مدرسه رفتن در دوران کرونا برای کودکان خطرناک است؟
مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا به شرطی که مسئولین مدرسه تمهیدات لازم را فراهم کرده باشند، بهترین گزینه آموزشی است. این نکتهای است که قرار گرفتن در شرایط فعلی، اهمیت آن را کم نمیکند. در حقیقت نقش مدرسه در رشد کودک و نوجوان خیلی بیشتر از آموزش خواندن، نوشتن و ریاضیات است.
دانشآموزان با حضور در مدرسه مهارت های اجتماعی و عاطفی را میآموزند، ورزش میکنند و از خدمات مشاورهای در زمینه بهداشت روانی بهرهمند میشوند. اینگونه خدمات در آموزش آنلاین ارائه نمیشوند. نکته مهم دیگر این است که کودکان و نوجوانان باید در مدرسه این مراحل رشد را طی کنند و در آینده فرصتی برای تکمیل نواقص شخصیتی خود در این زمینهها نخواهند داشت. دانشگاه نمیتواند به اندازه مدرسه تأثیرگذار باشد.
در کنار این مزیتها، برای کودکان و نوجوانانی که والدین شاغل دارند و فرد خاصی هم وظیفه مراقبت از آنها را بر عهده ندارد، مدرسه مکان مناسبتری است و احتمال خطر در آن کمتر است. به علاوه اینکه بعضی مدارس به دانشآموزان خود خدمات ویژهای را ارائه میدهند که شاید دسترسی به این خدمات بیرون مدرسه برای این گروه از دانشآموزان و خانوادههایشان کار دشواری باشد؛ خدماتی از قبیل وعدههای غذایی سالم، دسترسی به اینترنت و سایر خدمات ضروری.
پس تا زمانی که اصول بهداشتی رعایت شود، مدرسه رفتن کودکان در دوران کرونا میتواند گزینه مناسبی باشد.
توصیههایی برای حفظ سلامتی کودکان در دوران کرونا
هنوز به درستی مشخص نشده است که آیا میزان ابتلا و انتشار کرونا در کودکان کمتر از بزرگسالان است. البته برخی آمارها نشان میدهند که ابتلا به شکل شدید این بیماری در کودکان کمتر است. به علاوه اینکه این بیماری در کودکان علائم خفیفتری دارد. بر اساس توصیه کارشناسان، رفتن کودکان به مدرسه همراه با رعایت نکات بهداشتی میتواند احتمال ابتلای آنها به کرونا را کاهش دهد. کارشناسان میگویند اگر نکات بهداشتی رعایت شوند، مدرسه محیطی است که از دانشآموزان در برابر ویروس محافظت میکند. اما نکات بهداشتی که رعایت آنها را توصیه میکنند عبارتند از :
شستوشوی مکرر دستها با آب و مواد شوینده مناسب
ضد عفونی کردن مکرر سطوح
زدن ماسک پزشکی یا پارچه ای
تغذیه سالم، خواب کافی و فعالیت بدنی مناسب
استفاده از خودروی شخصی به جای سرویس مدرسه در صورت امکان
فاصله گرفتن کودکان از یکدیگر
مدارس برای رعایت نکات بهداشتی چه وظیفهای دارند؟
برای پیشگیری از شیوع بیشتر کرونا و حفظ سلامتی دانشآموزان، مدارس باید نکات بهداشتی زیر را به دقت رعایت کنند:
فاصله فیزیکی
بزرگسالان و دانشآموزان باید در حدود دو متر با یکدیگر فاصله داشته باشند. البته بر اساس پژوهشهای علمی، اگر دانشآموزان ماسک بزنند و نشانههایی از ابتلا نداشته باشند و میزهای آنها در حدود یک متر از یکدیگر فاصله داشته باشند، فاصله فیزیکی مناسب رعایت شده است. اما آموزگاران و سایر کارکنان مدرسه باید تا جایی که امکان دارد فاصله دو متری را با دانشآموزان و بزرگسالان رعایت کنند. همچنین آموزگاران و کارکنان باید ماسک بزنند، جلسات حضوری با بزرگسالان را به حداقل برسانند و خودشان نیز از تجمع در یک اتاق یا سالن پرهیز کنند.
اگر فضای بیرونی مدرسه شرایط لازم برای برگزاری کلاسها را دارد، توصیه میشود برای رعایت بهتر فاصله مناسب از این فضا استفاده شود. به طور کلی هر کدام از برنامههای مدرسه که قابلیت اجرا در فضای باز را دارند، بهتر است در فضای باز اجرا شوند.
استفاده از ماسک و بهداشت دستها
بزرگسالان و همه کودکان بالای دو سال باید از ماسک استفاده کنند. ماسک آنها هم باید کاملا بینی و دهانشان را بپوشاند. رعایت این نکته برای حضور طولانیمدت در مدرسه و شرکت در برنامههای آموزشی آن بسیار ضروری است. در کنار استفاده از ماسک، شستوشوی مکرر دستها با آب و مواد شوینده مناسب هم برای همه ضرورت دارد. مدارس باید هم شرایط را فراهم کنند، هم بر دانشآموزان نظارت کنند تا این نکات را رعایت کنند.
تبسنجی
مدارس باید به آموزگاران، کارکنان و دانشآموزانی که تب ۳۸ درجه و بالاتر دارند، اجازه حضور در مدرسه را ندهند. این افراد اگر نشانههای دیگری از ابتلا را هم داشته باشند، نباید در مدرسه حاضر شوند. اگر تبسنجی در مدرسه امکانپذیر نبود، والدین در خانه این کار را انجام دهند و چنانچه فرزندشان تب ۳۸ درجه و بالاتر داشت، او را در خانه نگه دارند.
نظافت و ضد عفونی کردن منظم
مدارس باید نکاتی را که کارشناسان درباره بهداشت محیط توصیه میکنند، به طور کامل رعایت کنند. کلاسهای درس و مکانهایی که محل تردد و تجمع دانشآموزان هستند، باید به صورت مرتب ضد عفونی شوند.
تغییر برنامههای آموزشی
تصمیمگیری درباره چگونگی این تغییرات بر عهده مدرسه است و طبیعی است که هر مدرسهای با توجه به شرایط، تغییرات متفاوتی را اعمال کند. البته کارشناسان راهکارهایی برای تمامی مدارس ارائه دادهاند که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
کوتاه کردن زمان حضور دانشآموزان در مدرسه
گروهبندی دانشآموزان و آموزگاران برای حضور در مدرسه بر اساس روزهای هفته
علاوه بر نکاتی که مدارس ملزم به رعایت آنها هستند، عوامل دیگری هم در حفظ سلامتی دانشآموزان تأثیر دارند که جنبه عمومی دارند و مشارکت خانوادهها را میطلبند. در ادامه این عوامل را بیان میکنیم.
بعضی از دانشآموزان بیشتر در معرض ابتلا هستند
فراموش نکنیم اقداماتی که مدارس انجام میدهند، خطر ابتلا را کاهش می دهند ولی از آن جلوگیری نمیکنند. بعضی از دانشآموزان که شرایط پزشکی خاصی دارند و بیشتر در معرض ابتلا هستند، به مراقبتهای بیشتری نیاز دارند. بهتر است برای حضور این دسته از دانشآموزان در مدرسه با پزشکان متخصص کودکان مشورت کرد. اگر پزشک مربوطه اجازه حضور آنها را داد، حتما مسئولین مدرسه را در جریان شرایط آنها بگذارید. در برخی موارد پزشک توصیههایی دارد که مربوط به ساعات حضورشان در مدرسه است.
بعضی از دانشآموزان به حمایتهای روانی و عاطفی نیاز دارند
در دوران همهگیری بیماری، بعضی از افراد نشانههایی از استرس و اضطراب را نشان میدهند. این اختلالات روانی زودگذر هستند اما تا زمانی که منشأ آنها یعنی همهگیری بیماری وجود دارد، میتوانند تأثیرات مخربی داشته باشند. شکل شدید این اختلالات میتواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را هم تضعیف کند. بعضی از دانشآموزانی که به مدرسه میروند، این استرس یا اضطراب را تجربه میکنند. مدرسه و خانواده هر دو در مورد بهداشت روانی دانشآموزان مسئولیت دارند. آموزگاران و والدین باید دقت کنند تا نشانههای استرس و اضطراب را در دانشآموزان تشخیص دهند و با حمایتهای روانی و عاطفی به آنها کمک کنند.
بسیاری از ما با مطالعه زندگینامه افراد موفق یا شنیدن صحبتهای آنها، انگیزه لازم برای تلاش بیشتر پیدا میکنیم؛ همان انگیزهای که بارها با شکستهای طبیعی زندگی، آن را از دست دادهایم. مارک زاکربرگ به عنوان کسی که در مدت کوتاهی موفقیتهای زیادی را تجربه کرده است میتواند الگوی خوبی برای شروعی دوباره باشد.
مارک زاکربرگ ایده خود را در دوران دانشجویی عملی کرد. او در سال ۲۰۰۴ با همکاری تعدادی از همکلاسیهای خود فیسبوک را راهاندازی کرد. بعد از گذشت ۱۰ سال این سایت بیش از یک میلیارد کاربر فعال در سراسر جهان داشت و درآمد سالیانه بیش از ۱۲ میلیارد دلار را کسب کرد.
نقل قولهای مارک زاکربرگ درباره موفقیت و کارآفرینی
هر روز از خودم میپرسم که آیا میتوانم مهمترین کارهایم رسیدگی کنم و به الویتهایم دست پیدا کنم؟
بسیاری از ما تلاش میکنیم اما به نتیجه مطلوبی نمیرسیم. شاید مهمترین دلیل این مسئله، نداشتن پاسخ مناسب برای همین پرسش است. در چه زمینهای تلاش میکنیم؟ آیا اگر در زمینهای دیگر تلاش کنیم، نتیجه بهتری نخواهد داشت؟ در واقع وقتی هدفی را دنبال میکنیم باید مهمترین لوازم رسیدن به هدف را بشناسیم و به ترتیب اهمیت برای دستیابی به آنها تلاش کنیم.
بزرگترین خطری که وجود دارد این است که اهل خطر کردن نباشیم.
شاید فراموش کردهایم که در دوران کودکی بسیاری از چیزها را با آزمون و خطا یاد گرفتیم؛ درد ناشی از زمین خوردن را تحمل کردیم تا دوچرخهسواری یاد بگیریم. پس چرا بسیاری از ما در زمانی که باید خطر کنیم، میترسیم؟ باید عاقلانه خطر کرد ولی در هر خطر کردنی ممکن است شکست را تجربه کنیم؛ تجربهای که برای موفقیتهای بعدی لازم است. در دنیایی که به سرعت در حال تغییر است، تنها ایدهای که شکست آن قطعی است خطر نکردن است.
یکی از قوانین سادهی پیشرفت این است که از انجام کارهای ساده شروع کنی.
تجربه نشان داده است که طی کردن یک سیر تدریجی اما منظم نتیجه مطلوبی دارد. بسیاری از کسانی که در بازار تجارت موفقیتهای بزرگی را تجربه میکنند، از انجام معاملات ساده و کوچک شروع کردهاند. انتخاب یک هدف دشوار در ابتدای مسیر، میتواند به شکستی منجر شود که جبران آن ممکن نباشد یا زمان زیادی از عمرمان را تلف کند.
برای هدفی تلاش کنید که علاقه زیادی برای رسیدن به آن داشته باشید.
انگیزه مالی به تنهایی کافی نیست؛ باید به هدفتان علاقه داشته باشید. شاید مسیر رسیدن به هدف طولانی باشد. در این صورت اگر علاقه و اشتیاق نباشد، خسته میشوید و شکستها دلسردی بیشتری در شما ایجاد میکنند.
مردم به گفتههای شما اهمیت نمیدهند، عملکرد شما برای آنها مهم است.
کسانی که در بین مردم جایگاه ویژهای دارند، افرادی هستند که مردم در زندگی روزمره خود، نتایج تلاشها و تصمیمات آنها را دیدهاند. اگر میخواهید برای موفقیت روی مردم حساب کنید، ایدهای را عملی کنید که برای آنها مفید باشد.
به زبان ساده ما خدمات ارائه نمیدهیم تا پول بگیریم، پول میگیریم تا بهترین خدمات را ارائه بدهیم.
آن چیزی که برای رقابت نیاز دارید کار زیاد نیست، کیفیت بیشتر است. شاید زمانی به دلیل نیازِ جوامع، کار بیشتر به درآمد بیشتر منتهی میشد. اما امروزه این کار بهتر است که درآمد بیشتری دارد. برای تلاش خود ارزش قائل شوید. اگر کیفیت خدمات یا محصولاتی را که ارائه میدهید بهبود دهید، تلاش شما ارزش مالی بیشتری پیدا میکند. مردم برای کیفیت بهتر بیشتر هزینه میکنند.
هکرها معتقدند که هیچ چیز کامل نیست و هر چیزی میتواند بهتر باشد.
روش هکرها در رسیدن به هدفشان بسیار آموزنده است. آنها مداوم تلاش میکنند تا نقاط ضعف را بیابند. پیشرفت و موفقیت هم تنها با پیمودن همین مسیر امکانپذیر است. تلاش مداوم برای بهبود.
اگر تلاش کنید و به نتیجه نرسید بهتر از این است که هیچ تلاشی نکنید.
تلاش کردن دو هدیه گرانبها به انسان تقدیم میکند؛ یکی تجربه و دیگری انگیزه. حتی اگر این تلاش به نتیجه مطلوب نرسد، مسیری بوده است که با انگیزه آن را طی کردید و تجربیاتی به دست آوردید. اگر به دانستهها و داشتههای خودتان اکتفا کنید و به تلاش نکردن عادت کنید، علاوه بر اینکه انگیزه هر گونه پیشرفت را از دست میدهید، روزهایی تکراری و بدون جذابیت خواهید داشت و ادامه عمرتان را اینگونه میگذرانید.
در نوآوری، امتحانکردن ایدههای مختلف به اندازه داشتن یک ایده خوب مؤثر است.
مردم فکر میکنند نوآوری و خلق یک موقعیت جدید فقط با داشتن یک ایده خوب امکانپذیر است، اما بسیاری از افراد با تلاش، پیگیری و سرعت عمل ایدههای مختلف را امتحان کردهاند تا به این هدف رسیده اند. به علاوه اینکه در بیشتر موارد کار کردن روی ایدههای مختلف باعث میشود تا ایدهای خوب و کارگشا به ذهن فرد برسد.
برنامهریزی صحیح در کنار نیروهای توانمند، داشتن عملکرد رضایتبخش را تضمین میکند.
هر مجموعه کوچک و بزرگی، اگر برای رسیدن به هدفی مشخص، برنامهای مشخص داشته باشد و برای اجرای این برنامه از افرادی با دانش و تجربه کافی کمک بگیرد، حتما به نتیجه مطلوب میرسد.
باید علاقه مردم را به علاقه شخصی ترجیح داد.
اگر موفقیت ایدهای که دارید به مشارکت مردم بستگی دارد، علاقه مردم مهم است و علاقه شما چندان اهمیتی ندارد. بسیاری از موفقیتهای مالی در زمینه تولید محصولات یا ارائه خدمات، زمانی اتفاق افتادند که نیاز و سلیقه مشتریان تأمین شد. در مرتبهای بالاتر و به عنوان نوآوری، برخی از موفقترین مجموعهها با بهرهگیری از تحقیقات علمی، نیاز و علاقه جدیدی را به وجود آوردند که آمادگی لازم برای تولید محصول یا ارائه خدمت مرتبط با آن را داشتند.
مارک زاکربرگ میگوید من در زندگی به خود افتخار میکنم که به یک میلیارد نفر کمک کردم تا ارتباطی شگفتانگیز را تجربه کنند. هر کدام از ما هم میتوانیم در سطح استعداد و توانایی خودمان به جایی برسیم که از زندگی خودمان رضایت داشته باشیم و به خودمان افتخار کنیم. اگر امروز در حد توان تلاش کنیم، فارغ از هر نتیجهای که داشته باشد، فردا با نگاه به گذشته خود احساس رضایت خواهیم کرد.
آخرین دیدگاهها