یکی از روش‌هایی که با کمک آن می‌توان کودک را برای حال و آینده آماده کرد آموزش برنامه نویسی است. برنامه‌نویسی مهارت حل مسئله و خلاقیت را در کودک پرورش می‌دهد. در عین حال می‌تواند او را به یک کارآفرین موفق در آینده تبدیل کند. در این مقاله به بررسی ماهیت برنامه نویسی، دلایل آموزش آن به کودکان و روش‌های آموزش برنامه نویسی کودکان می‌پردازیم.
فهرست
برنامه نویسی چیست؟
چه کودکانی باید برنامه نویسی کردن را یاد بگیرند و چرا؟
روش‌های آموزش برنامه نویسی کودکان
کودک را به شیوه‌ای مناسب به برنامه‌نویسی علاقه‌مند کنید
نکات اولیه را به کودک آموزش دهید
زبان برنامه نویسی مناسبی را برای کودک انتخاب کنید
برنامه نویسی چیست؟
قبل از بررسی روش‌های مختلف آموزش برنامه نویسی کودکان، ابتدا بهتر است کمی با مفهوم کدنویسی آشنا شویم. کدنویسی اصطلاح دیگری برای برنامه‌نویسی است که پایه و اساس دنیای دیجیتال را تشکیل می‌دهد. در دنیایی که تا این حد به تکنولوژی وابسته است، دانستن برنامه‌نویسی یک ضرورت است.
کدها دستورالعمل‌ها و فرمان‌های انسان را به زبان قابل فهم برای ماشین تبدیل می‌کنند. فرآیندی را بر روی آن فرامین ورودی اعمال می‌کنند. درنهایت آنچه تحویل می‌دهند خروجی نامیده می‌شود که همان جواب مورد نظر شما است.
یکی از موارد کدنویسی که روزانه با آن سروکار داریم دستگاه مایکروفر در آشپزخانه است. هنگامی که غذا را داخل مایکروفر قرار می‌دهیم، تایمر آن را توسط دکمه مخصوص تنظیم می‌کنیم و دکمه شروع را می‌زنیم.
کدی که دستورهای مایکروفر را اجرا می‌کند، دستور شروع را دریافت کرده و مایکروفر را روشن می‌کند. غذا بر اساس زمان تنظیم شده گرم می‌شود. سپس، هنگامی که زمان به صفر رسید، دستگاه متوقف می‌شود و شما می‌توانید در آن را باز کنید و غذا را بردارید.
نمونه‌های بسیاری از کاربرد کدنویسی در زندگی روزمره وجود دارد. از پلتفرم مورد علاقه شما در فضای مجازی مانند اینستاگرام گرفته تا بازی مورد علاقه‌تان در تلفن‌ها همگی با کد نوشته می‌شوند.
یادگیری برنامه‌نویسی چه فوایدی برای کودکان دارد؟
کدنویسی در زندگی دیجیتالی امروز حضوری غیرقابل انکار و کاملا محسوس دارد. به‌طوری‌که، دانستن یک زبان برنامه‌نویسی به یک مهارت ضروری تبدیل شده است. بسیاری از دروس دانشگاهی به کدنویسی وابسته است. کدنویسی بخش مهمی از بسیاری از مشاغل پردرآمد در جامعه را از آن خود کرده است.
اما، در عین حال کدنویسی برای همه بچه‌ها کاربردی نیست و باید آن را باتوجه به روحیات فرزندتان درنظر بگیرید. بهتر است کودک را با کدنویسی آشنا کنید. سپس، تصمیم بگیرد که آیا به برنامه‌نویسی علاقه دارد یا خیر. یا آیا تمایل دارد این مسیر را ادامه دهد یا خیر؟ در ادامه فواید کدنویسی برای کودکان را بررسی خواهیم کرد.
۱. کدنویسی به کودک کمک می‌کند تا جهان اطراف و ارتباط بین پدیده‌ها را بهتر درک کند
درک ماهیت برنامه‌نویسی و کاربرد آن دید کودک را نسبت به تکنولوژی که روزانه استفاده می‌کند باز می‌کند. او را با دنیای بی‌کران کدنویسی آشنا می‌کند. کنجکاوی و خلاقیت را در کودک پرورش می‌دهد. باعث می‌شود کودک دنیای اطرافش را بهتر درک کند.
برنامه‌نویسی مهارت نوشتاری و خلاقیت را در کودک پرورش می‌دهد.
برنامه‌نویسی در حل مسائل منطقی و ریاضی به کودک کمک می‌کند.
هنگامی که کودک شروع به کدنویسی می‌کند، یادمی‌گیرد که چگونه راه حلی برای یک مسئله پیدا کند. در نتیجه، مهارت حل مسئله در او تقویت می‌شود.
۳. صبر و تلاش کودک را تقویت می‌کند
صبر و پشتکار دو مولفه مهم در برنامه نویسی است. کدنویسی به کودک می‌آموزد در مقابل خطاهایی که ممکن است در طول کار به‌وجود بیاید صبور باشد. ناامید نشود و به مسیر ادامه دهد تا به نتیجه مطلوب برسد.
۴. رشته تحصیلی و شغلی پرطرفداری است
رشته برنامه نویسی یکی از پرطرفدارترین رشته‌های تحصیلی است. طی تحقیقات اخیر مشخص شد که درآمد برنامه نویسان در جامعه ۴۰ درصد بیش از درآمد میانگین سایر افراد است.
۵. فعالیتی سرگرم‌کننده و رضایت‌بخش است.
برنامه‌نویسی ترکیبی از منطق و خلاقیت است. برنامه نویس‌ها عاشق خلق کردن هستند. بی‌صبرانه منتظرند تا ثمره زحماتشان را ببینند. همین موضوع باعث می‌شود کودک به‌وجد بیاید و بیشتر تشویق شود. به همین دلیل می‌توان گفت برنامه‌نویسی فعالیتی سرگرم کننده و رضایت‌بخش است. البته این نکته را فراموش نکنید که حتما لازم نیست کودک کدی پیچیده بنویسد. همین که بتواند کارهای کوچک انجام بدهد کافی است.
روش‌های آموزش برنامه نویسی کودکان
اگر آموزش با اجبار و به روش نادرست انجام شود کودک را آزرده و ناامید می‌کند. برای اینکه کودک برنامه‌نویسی را به‌خوبی یادبگیرد، بهتر است آموزش همراه با سرگرمی باشد. برای شروع ابتدا اهداف کوچک و ساده را درنظر بگیرید. بعد از اینکه کودک مهارت بیشتری پیدا کرد می‌توانید اهداف بزرگتری را برای او انتخاب کنید. در ادامه راهکارهای دیگری را ارائه خواهیم کرد.
۱.کودک را به شیوه‌ای مناسب به برنامه‌نویسی علاقه‌مند کنید
هرگز فرزندتان را وادار به یادگرفتن هیچ چیزی در طول زندگی‌اش نکنید. اجبار نتیجه‌ای معکوس دارد. از روش‌های غیر مستقیم مانند بازی یا نرم‌افزارهای مختلف کودک را به برنامه‌نویسی علاقه‌مند کنید. اگر هم هیچ علاقه‌ای به کدنویسی نشان نداد، صبر کنید تا زمان مناسب آن فرا برسد.
۲. نکات اولیه را به کودک آموزش دهید
قرار نیست کودک از همان ابتدا مانند یک برنامه‌نویس حرفه‌ای کد بنویسد. همین که اولین گام را در جهت یادگیری بردارد کافی است. برای شروع می‌توانید او را با اصطلاحات برنامه‌نویسی مانند متغیرها، عبارت‌های شرطی، حلقه‌ها و توابع آشنا کنید. در این راستا می‌توانید از برنامه‌های آموزشی آنلاین و رایگان، یوتیوب و سایت فرادرس و کتاب‌ها و مقالات مختلف کمک بگیرید.
سعی کنید موضوعاتی را انتخاب کنید که برای کودک آشنا باشد و روزانه با آن‌ها سروکار داشته باشد. هنگامی که کودک برنامه‌نویسی را درک کرد. با مفاهیم اولیه آشنا شد، می‌توانید آموزش را به یک مرحله بالاتر ببرید و موارد بیشتری را به او بیاموزید.
۳. زبان برنامه نویسی مناسبی را برای کودک انتخاب کنید
انتخاب زبان برنامه‌نویسی که سطح بالایی داشته باشد و کار با آن دشوار باشد باعث می‌شود کودک از ادامه مسیر منصرف شود. از برنامه‌نویسی بترسد و دیگر رغبتی برای ادامه نداشته باشد. معمولا زبان‌های مبتنی بر گرافیک مانند اسکرچ بهترین زبان برای شروع برنامه‌نویسی برای کودکان است. اما، زبان‌های مناسب دیگری نیز وجود دارند که به شرح زیر است.
جاوااسکریپت (JavaScript): کودکانی که به طراحی وب‌سایت علاقه دارند می‌توانند از این زبان شروع کنند.
اسکرچ (Scratch): اسکرچ زبان مخصوص کودکان است. کودک با کمک این زبان برنامه‌نویسی می‌تواند انیمیشن و بازی‌های ویدیویی تولید کند.
پایتون (Python): پایتون زبان برنامه‌نویسی است که نوجوان‌ها بیشتر با آن کار می‌کنند. این زبان ذهن کودک را مانند یک برنامه‌نویس پرورش می‌دهد.
بلاکلی (Blockly): این زبان از بلوک‌های به‌هم پیوسته برای آموزش برنامه‌نویسی به کودک استفاده می‌کند و برای افراد تازه کار مناسب است.
در پایان
آشنایی کودک با برنامه‌نویسی پایه‌های موفقیت در دانشگاه و زندگی شغلی‌اش در آینده را بنا می‌کند. بازار کار و درآمد این رشته هم در ایران و هم در کشورهای توسعه‌یافته بالا است. آموزش برنامه‌نویسی ممکن است کودک را در زمره برنامه‌نویسان موفق قرار دهد که در شرکت‌های بزرگی چون مایکروسافت مشغول به کار می‌شوند. یا حتی اگر به برنامه‌نویسی علاقه پیدا نکند، توانایی حل مسئله و تفکر خلاق را در کودک پرورش می‌دهد. بسیاری از کودکان علاقه دارند که مانند بزرگترها کسب درآمد کنند. برنامه‌نویسی یک راه مناسب برای کسب درآمد کودکان است که می‌تواند او را برای کارآفرینی در آینده نیز مهیا کند.
سوال‌های پرتکرار
فواید آموزش برنامه نویسی کودکان چیست؟
برنامه نویسی مهارت حل مسئله، خلاقیت و صبر کودک را تقویت می‌کند. او را برای حل مسائل مربوط به کدنویسی در دانشگاه آماده می‌کند. آینده شغلی خوبی را برای کودک رقم می‌زند.
از چه سنی می‌توان آموزش برنامه نویسی کودکان را شروع کرد؟
۷ سالگی به بعد سن مناسبی برای آموزش برنامه‌نویسی است. چرا که کودک در این سن توانایی تحلیل مسائل را دارد. برای اینکه نتیجه بهتری بگیرید بهتر است آموزش برنامه نویسی را در قالب بازی‌های ویدیویی شروع کنید.
بهترین زبان برنامه‌نویسی مخصوص کودکان چیست؟
انتخاب زبان برنامه نویسی برای کودکان در گام اول به میزان توانایی و درک کودک بستگی دارد. اما، در حالت کلی، زبان‌های مبتنی بر گرافیک مانند زبان اسکرچ (Scratch) زبان مناسبی برای کودکان است.
نکات طلایی
برنامه نویسی مهارت حل مسئله را در کودک ارتقا می‌دهد.
آموزش برنامه نویسی به کودک را می‌توان از ۷ سالگی به بعد شروع کرد.
زبان برنامه نویسی جاوا و اسکرچ دو زبان مناسب برای کودکان هستند.
برنامه‌نویسی آینده شغلی خوبی را برای کودک رقم خواهد زد.
روش‌های بسیاری در تقویت مهارت‌های حرکتی کودکان وجود دارد. روش‌هایی که می‌تواند به والدین کمک کند تا این مهارت را در کودک تقویت کنند. در ادامه این مقاله به معرفی روش دیگری چون بازی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان می‌پردازیم.
بازی‌هایی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان
تسلط کودک بر مهارت‌های حرکتی به او استقلال بیشتری می‌دهد. به‌طور مثال، هنگام باز کردن در، باز یا بستن زیپ لباس، مسواک زدن و شستن دست‌ها بدون کمک والدین می‌تواند از عهده آن‌ها بربیاید. در ادامه به معرفی ۱۰ بازی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان می‌پردازیم. این ۱۰ تکنیک به‌ویژه برای کودکان پیش‌دبستانی یا در سنین مهد کودک موثرتر است.
۱. خمیر بازی
خمیر بازی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان یک بازی قدیمی، محبوب و کاملا مناسب است. بچه‌ها می‌توانند با لمس خمیر و ساخت وسایل مختلف مهارت‌های حرکتی خود را بهبود ببخشند. برای اثر بخشی بیشتر و کارآمد بودن این روش بهتر است شما نیز به جمع بازی کودک بپیوندید. با او بازی کنید و اوقات خوبی را برای فرزندتان رقم بزنید. بازی با کودک ارتباط بین والدین و فرزند را قوی‌تر می‌کند.
در این فاصله والدین زمان کافی برای ایجاد محیطی امن و لذت بخش برای پرورش روح کودک خواهند داشت. برای آشنایی بیشتر با فواید خمیر بازی به مقاله فواید خمیر بازی برای کودکان مراجعه کنید.
۲. پازل‌ها
هنگامی که بچه‌ها مشغول انجام پازل هستند، شما هم به جمع آن‌ها بپیوندید و با کمک فرزندتان پازل را کامل کنید. بازی با کودک ممکن است خسته‌کننده باشد. مخصوصا اگر همزمان کارمند باشید، علاوه بر مسئولیت بیرون و کار خانه، بازی نیز کوله‌بار شما را سنگین‌تر می‌کند. اما، توجه نکردن و همراهی نکردن باکودک به‌مراتب اثر مخرب‌تری بر او خواهد گذاشت. بنابراین، صبور باشید.
کودک از اینکه نتواند پازل را کامل کند ممکن است عصبانی شود. قطعات را پرت کند یا آن‌ها را در دهانش قرار دهد. بنابراین، قبل از اینکه کار به اینجا برسد، بهتر است همراه او باشید و در این موارد به روش‌های گوناگون کودک را تشویق کنید. به‌طور مثال، بهتر است ابتدا، پازل‌هایی با درجه آسان‌تر برای بازی کودک تهیه کنید تا بتواند به خودش و توانایی‌هایش اعتماد کند. سپس، قدم‌به‌قدم به درجه سختی آن بیافزایید.
جابه‌جایی قطعات پازل و چیدن آن‌ها در محل مناسب، علاوه بر تقویت مهارت‌های حرکتی کودکان، تمرکز آن‌ها را نیز تقویت می‌کند. هنگامی که کودک را همراهی می‌کنید، کودک از حضور شما دلگرم شده و تشویق می‌شود تا پازل را تا انتها انجام دهد. پازل به‌عنوان یک بازی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان باعث هماهنگی بیشتر بین دست و چشم کودک نیز می‌شود. این ویژگی به‌خصوص کودک را برای رفتن به مدرسه آماده می‌کند.
۳. نقاشی کردن، طراحی و رنگ‌آمیزی
نقاشی با قلم‌مو به کودک کمک می‌کند هنگام در دست گرفتن قلم توانایی بهتری در مدیریت و نگه داشتن اجسام داشته باشد. نقاشی، طراحی و رنگ‌آمیزی علاوه بر اینکه مهارت حرکتی کودکان تقویت می‌کند، تخیل و خلاقیت او را نیز پرورش می‌دهد. برای بررسی بیشتر تاثیر نقاشی بر کودکان به مقاله تاثیر نقاشی بر کودکان مراجعه کنید.
می‌توانید از تکنیک‌ها و متدهای مختلف نقاشی مانند، مداد رنگی، مداد شمعی، گچ، نقاشی با انگشت، سیاه‌قلم کمک بگیرید. تمرین نقاشی با هر کدام از این تکنیک‌ها ممکن است مانند جرقه‌ای ذهن کودک را درگیر کند. در نتیجه، علاوه بر هماهنگی بین دست و چشم‌ها و تقویت مهارت‌های حرکتی، زمینه‌ساز فعالیت‌های او در آینده نیز شود. برای آشنایی با تکنیک‌‌های مختلف نقاشی کودکان به مقاله تکنیک های نقاشی کودکان مراجعه کنید.
۴. استفاده از وسایل آشپزخانه
می‌توانید برای تقویت مهارت‌های حرکتی کودک بازی‌هایی را طراحی کنید که کودک با انبر بتواند وسایلی را جابه‌جا کند. به‌طور مثال، وسایل کوچکی چون، انگور، پاستا، دکمه، سکه و کشمش را با کمک انبر به درون یک کاسه بیاندازد.
۵. استفاده از قیچی
استفاده از قیچی روش بسیار خوبی برای نرمش انگشتان و پرورش مهارت‌های حرکتی کودکان و هماهنگی دست و چشم است. می‌توانید تصویر بعضی از اجسام را روی کاغذهای باطله یا مقوا بکشید. از کودک بخواهید که این تصاویر را با کمک قیچی ببرد و از کاغذ جدا کند.
برای اینکه کودک تشویق شود و به کار خودش ادامه دهد؛ تصاویری را در نظر بگیرید که بتواند با آن یک کاردستی بانمک بسازد. یعنی نتیجه زحماتش را به صورت یک اثر هنری مانند یک گلدان کاغذی یا یک تابلو رنگارنگ در خانه ببیند.
۶. بازی هنگام حمام کردن
ظرف بزرگی را برای حمام کردن کودک تهیه کنید. آن را پر از آب کنید و نگران این نباشید که آب به خارج از ظرف بریزد و خانه را نامرتب و کثیف کند. تمیز کردن آن تنها با یک دستمال کوچک وقت زیادی نمی‌گیرد!
یک کاسه کوچک برای ریختن آب روی سر و بدنش، اسباب‌بازی‌های پلاستیکی و یک اسفنج تهیه کنید. اجازه بدهید کودک لذت آب بازی و شستن خود را تجربه کند. آب بازی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان همراه با شست‌وشو به کمک اسفنج دستان کودک را قوی‌تر می‌کند.
۷. شن بازی یا خاک بازی
یک فنجان یا کاسه برای جابه‌جایی و ریختن خاک در جایی دیگر برای کودک تهیه کنید. لمس خاک و شن باعت پرورش مهارت‌های حسی در کودک می‌شود. می‌توانید به کمک شن خانه بسازید یا روی سطح زمین با خاک و شن نقاشی کنید.
۸. خانه‌سازی و لگو
قرار دادن بلوک‌های خانه‌سازی روی هم، وصل کردن آن‌ها به هم و ساختن خانه یک بازی برای تقویت مهارت حرکتی است. این فعالیت‌ها حرکات کششی را در کودک با فشار دادن و جدا کردن قطعات از هم تقویت می‌کند.
بازی با لگو یک روش موثر در پرورش خلاقیت و رشد مهارت‌های حرکتی است. هنگامی که کودک قطعات لگو را با انگشتانش برمی‌دارد و شروع به بازی می‌کند انگشتان دست و ماهیچه‌هایش قوی می‌شود. هماهنگی بین دست و چشم‌هایش افزایش می‌یابد. در نتیجه، مهارت در دست گرفتن مداد و نوشتن در او نیز تقویت می‌شود.
۹. بازی با قطره چکان
مقداری رنگ خوراکی مختلف تهیه کنید. آن را با مقداری آب در هر لیوان مخلوط کنید تا رنگ‌های مختلفی داشته باشید. چند کاسه خالی تهیه کنید تا کودک بتواند با کمک قطره چکان رنگ‌های مختلف در کاسه خالی با هم مخلوط کند.
۱۰. بازی با بند و نخ و استفاده از انگشتان دست
کمی پاستا یا ماکارونی تهیه کنید. اجازه دهید بچه‌ها آن‌ها را به کمک نخ به هم وصل کنند. البته، می‌توانید فعالیت دیگری چون بافتن با نخ و انگشت را نیز با کودک امتحان کنید. این دو فعالیت انگشتان دست را قوی می‌کند و علاوه بر آن تمرکز کودک را افزایش می‌دهد. فراموش نکنید که انتخاب بازی برای تقویت مهارت حرکتی کودکان باید متناسب با توانایی‌های آن‌ها انجام شود تا کودک را دلزده و خسته نکند.
کودکان از طریق شعر مهارت های مهمی را یاد می‌گیرند. آموزش شعر به کودکان ، مهارت های شناختی و کلامی آن‌ها را پرورش می‌دهد و کودک را برای خواندن آماده می‌کند. اما کودکان صبر کمی دارند و ممکن است به یادگرفتن شعر و همراهی با شما علاقه‌ای نشان ندهند. در این مقاله ۹ روش موثر را معرفی می‌کنیم که یاد دادن شعر به کودکان را ساده می‌کنند.
کودک برای اینکه بتواند شعر بخواند باید سه مرحله را طی کند:
شنیدن شعر: کودک با شنیدن شعر با ساختار شعر و قافیه در شعر آشنا می‌شود.
تشخیص شعر: در این مرحله کودک می‌تواند دو کلمه هم‌قافیه را به‌راحتی تشخیص دهد.
ساختن ریتم و قافیه: در این مرحله کودک می‌تواند کلماتی که قافیه یکسانی دارند را در ذهن خود تداعی کند و آن‌ها را کنار هم قرار دهد.
تشخیص ریتم و قافیه در شعر، مهارتی است که کودک باید به آن تسلط پیدا کند. برای آسان‌تر کردن شرایط می‌توانید به کمک روش های آموزش شعر که در ادامه بررسی خواهند شد، در تشخیص قافیه‌ها به کودکتان کمک کنید.
روش های آموزش شعر به کودکان دامنه گسترده‌ای دارد. می‌توانید از یک کتاب شعر شروع کنید. شعر را برای کودکتان بخوانید و عکس‌های مربوط به آن را به کودک نشان دهید. به این روش شعر را در ذهن کودک حک می‌کنید. اما، روش‌های دیگری هم وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
۱. با کودک همراهی کنید
یکی از بهترین روش های آموزش شعر به کودکان این است که دائما آن‌ها را در معرض شنیدن شعر قرار دهید. یعنی یا برای او شعر بخوانید یا به‌صورت صوتی یا تصویری برای او شعر پخش کنید. این کار گوش کودک را به شنیدن مداوم ریتم و شعر عادت می‌دهد و ذهنش را برای یادگیری بیشتر آماده می‌کند.
هنگام انجام کارهای روزمره مانند خواباندن یا عوض کردن پوشک کودک برای او شعر بخوانید. بهتر است این کار را همراه با حرکات شاد و کودکانه انجام دهید که هم لذت‌بخش‌تر باشد هم بیشتر در ذهن کودک باقی بماند.
زمانی که کودک کمی بزرگتر شد، یعنی هنگام بازی کردن یا زمانی که روی صندلی ماشین نشسته‌است تا به مقصد برسید او را همراهی کنید و با هم شعر بخوانید. شعر خواندن را تا زمانی ادامه دهید که کل شعر در ذهن کودک حک شود.
۲. صبور باشید
حفظ کردن هر چیزی صبر و بردباری کافی لازم دارد. ممکن است حین خواندن شعر، کودک آن را با لحن نادرستی ادا کند یا کلمات را اشتباه بخواند. یا حتی تعمدا یا از روی شیطنت یا خلاقیت بعضی از قافیه‌ها را تغییر دهد که کاملا عادی است. تنها باید صبور باشید.
در انتخاب اشعار کودکانه دقت کنید. بهتر است شعرها شاد باشند. اگر حس کردید که کودکتان آن‌طور که باید پیشرفت نکرده است؛ روش دیگری را امتحان کنید. این بار آن شعر را بارها و بارها با حرکات آرامش بخش یا همراه با بازی برای او بخوانید.
فراموش نکنید که سطح و روش یادگیری در افراد مختلف متفاوت است. بنابراین، فرزندتان را سرزنش نکنید و فقط صبور باشید. نکته‌ای که باید بدانید این است که تکرار کردن به حفظ کردن شعر کمک بیشتری می‌کند.
۳. شعر خواندن را با ریتم و آواز همراه کنید
هنگام خواندن شعر برای کودکان، آن را با تن صدای یکنواخت نخوانید. کمی تن صدایتان را متناسب با متن شعر تغییر دهید. به آن ریتم و آهنگ اضافه کنید. سرحال و شاد باشید. به‌طوری‌که، این شادی در لحن کلام شما حس شود و کودک را سر شوق بیاورد. کودک را تشویق کنید که او نیز هنگام خواندن شعر مانند شما عمل کند.
کمی خلاقیت به‌خرج دهید و از حرکت دادن دست‌ها هنگام آموزش شعر به کودک استفاده کنید. می‌توانید کف بزنید. ریتم شعر را با کمک انگشتان و ضرب زدن بر روی سطوح همراهی کنید.
استفاده از دست مهارت‌های شناختی، خلاقیت، هماهنگی چشم‌ها و دست‌ها و قدرت تجسم کلمات را در کودک پرورش می‌دهد. همچنین کودک را به فکر کردن تشویق می‌کند.
۴. از کودک سوال بپرسید
سعی کنید ذهن کودک را با پرسیدن سوال‌هایی که حافظه‌اش را تقویت می‌کند درگیر کنید. اگر امروز به او شعری را آموختید، فردای آن روز قبل از اینکه شعر دیگری را به او بیاموزید، درباره شعر قبل از او سوال کنید.
به‌طور مثال، بپرسید: «عروسک قشنگ من چه رنگی پوشیده؟» یا «توی رختخواب چه رنگی خوابیده؟» این مدل سوال‌ها باعث می‌شود که کودک بهتر بتواند ریتم و قافیه شعر را حفظ کند و با شعر ارتباط برقرار کند.
برای اینکه بتوانید کودک را بیشتر تشویق کنید، می‌توانید جایزه‌ای را نیز در نظر بگیرید. برای هر پاسخ صحیح یک جایزه به او بدهید. جایزه مورد نظر می‌تواند تماشای فیلم مورد علاقه کودکتان باشد. حتما نباید هدیه بزرگ یا گرانی را برای او در نظر بگیرید.
۵. طراحی کنید
بچه‌ها اغلب علاقه و توجه خاصی به طراحی و نقاشی دارند. می‌توانید با استفاده از طراحی شعر را بهتر در ذهن کودک حک کنید. اگر شعر حاوی شخصیتی است، می‌توانید آن شخصیت را ترسیم کنید. این کار به کودک کمک می‌کند تا بهتر بتواند شعر را در ذهنش تجسم کند و آن را حفظ کند.
به‌طور مثال، بخشی از شعر را با هم بخوانید. آن بخش را روی کاغذ ترسیم کنید و از او بخواهید که حدس بزند تصویر مورد نظر مربوط به چیست؟ آیا ارتباطی با شعری که باهم خوانده‌اید می‌بیند یا خیر.
می‌توانید برای یادآوری شعرهایی که تاکنون یادگرفته است، از او بخواهید آنچه از شعر در ذهنش باقی مانده است را رسم کند. یا طرحی را متناسب با شعر مورد نظر نقاشی کند. تاثیر نقاشی بر کودکان چیزی فراتر از تقویت مهارت‌ها و سرگرمی است، آن را دست کم نگیرید!
سایر روش مهارت ارتباطی را در کودک تقویت می‌کند و عملکرد حافظه او را بهبود می‌بخشد. برای آشنایی بیشتر با روش‌های تقویت حافظه می‌توانید به مقاله روش های موثر برای تقویت حافظه کودکان مراجعه کنید.
۶. از اسباب‌بازی استفاده کنید
می‌توانید برای آموزش شعر به کودکان از ابزارهای مختلفی مانند بلوک‌های ساخت و ساز، پازل‌ها و کتابچه‌ها استفاده کنید. هر کدام از این ابزار کاربرد و مزیت‌های خودش را دارد. به‌طور مثال، از کودک بخواهید با هر قسمت شعر یک قسمت از پازل خود را تکمیل کند. استفاده از اسباب‌بازی هنگام آموزش شعر به کودکان حافظه، استدلال، ارتباط و مهارت حل مسئله را در کودک تقویت می‌کند.
۷. دائما شعرها را به همراه کودک تکرار کنید
به‌محض اینکه کودک با شعر و ریتم آن آشنا شد، او را تشویق کنید تا شعرها را تکرار کند. این روش به او کمک می‌کند تا قافیه‌ها را به‌درستی حفظ کند و کم‌کم بتواند از حفظ شعر بخواند.
۸. به همراه بچه‌ها ویدیو تماشا کنید
یکی از روش های آموزش شعر به کودکان که در فرآیند یادگیری بسیار موثر است، تماشای شعرها به‌صورت تصویری است. چرا که کودکان همیشه فریفته ویدیوهایی با مضمون شعر و ترانه هستند. با این روش کودک می‌تواند به‌سرعت شعر را بیاموزد و در ذهن بسپارد. برای تماشای این ویدیوها می‌توانید به وب‌سایت آپارات مراجعه کنید.
۹. ذهن کودک را درگیر کنید
بعد از اینکه کودک تا حدودی با شعر و مفهوم و متن آن آشنا شد؛ می‌توانید بخش یا کلماتی از شعر را حذف کنید. اجازه دهید کودک در ذهنش به شعر فکر کند، با کلمات بازی کند و جاهای خالی را پر کند. با این روش حافظه کودک تقویت می‌شود و شعر بهتر در ذهنش می‌نشیند.
در پایان
اولین گام در راه آموزش این است که میزان توانایی و نحوه یادگیری کودکتان را تشخیص دهید. او را سرزنش نکنید و برعکس، کودک خود را درک کنید. کودک را تشویق کنید که شعری را که یاد گرفته است را چندین بار در خانه بخواند. شما هم می‌توانید او را در این مسیر همراهی کنید. شعرهای بامعنی و پر مفهوم را برای آموزش به کودک انتخاب کنید.
روش های آموزش شعر به کودکان تنها به استفاده از ۹ نکته ذکر شده ختم نمی‌شود. بلکه، گاهی باید ابتکار عمل نشان داد. یعنی با ترکیب چند روش و با توجه به توانایی کودک بهترین راه را برای یاد دادن شعر به او استفاده کرد.
سوال و جواب
فواید آموزش شعر به کودکان چیست؟
آموزش شعر به کودکان برای کسب مهارت زبانی کودک بسیار مهم است. از این راه قدرت بیان کودک تقویت می‌شود و او می‌تواند تفاوت بین صداها و ریتم کلمات را درک کند. همچنین آموزش شعر اولین راه ارتباطی کودک با خواندن است.
چگونه کودک را با شعر و قافیه آشنا کنیم؟
یکی از بهترین روش‌ها این است که خودتان کلمات هم‌قافیه را هنگام انجام کارهای روزمره، کنار هم قرار دهید. کلمات هم‌قافیه را داخل یک جدول بنویسید و هر روز آن را برای کودکتان بخوانید.
چگونه میزان درک مفاهیم را در کودک بهبود ببخشم؟
سعی کنید بین مفاهیمی که اخیرا یاد گرفته است و مفاهیمی که در گذشته آموخته رابطه برقرار کنید. از کودکتان سوال بپرسید، به نکات مهم توجه کنید، درک کودکتان از موضوعات مختلف را بررسی کنید و سعی کنید کودک را با چیزهای جدید آشنا کنید.
نکات کلیدی
قبل از اینکه کودک بتواند شعر خواندن را یاد بگیرد، باید شعر را بشنود، بتواند کلمات هم‌قافیه را تشخیص دهد و کلمات هم‌قافیه را در ذهنش بسازد.
برای شروع، شعرهایی با مضمون و کلام آسان انتخاب کنید تا کودک بتواند به‌راحتی آن‌ها را حفظ کند.
هنگام آموزش شعر به کودکان صبور باشید و هنگام شعر خواندن با کودک همراهی کنید.
برای تقویت و فعال نگه داشتن حافظه کودک از او در مورد شعری که یاد گرفته است سوال بپرسید.
کودک برای رشد و ارتباط برقرار کردن با محیط اطرافش به اسباب‌بازی‌های مختلفی احتیاج دارد تا جنبه‌های مختلف شخصیتش پرورش پیدا کند. برای اینکه بتوانیم شرایط خوبی برای رشد او مهیا کنیم ابتدا بهتر است با نقش اسباب بازی در زندگی کودک آشنا شویم. با این مقاله همراه باشید.
مفهوم بازی برای نوزادان کمی متفاوت است. بازی کردن در سال اول زندگی به‌منظور کشف و جستجو انجام می‌شود. نوزادان از حواس پنج‌گانه خود به این صورت برای ارتباط برقرار کردن با جهان اطرافشان استفاده می‌کنند:
«آیا آن جسم سخت یا نرم است؟ چسبناک است یا خیر؟ چه اتفاقی می‌افتد اگر من آن وسیله را بر روی زمین پرتاب کنم؟ یا آن را درون دهانم قرار دهم؟»
در این سن، بازی کودک اغلب شامل پرتاب کردن یا در دهان قراردادن اجسام است به‌گونه‌ای که گویا دهانش آزمایشگاه او است. هنگامی که کودک کمی بزرگتر شده و مهارت‌های حرکتی او قوی‌تر می‌شود، بازی کردن برای او مفهوم تازه‌ای پیدا می‌کند. بازی برای او هدفمندتر می‌شود. درنتیجه، در این دوره شاهد هماهنگی بیشتری در حرکات کودک و استفاده از اسباب‌بازی خواهیم بود.
نوزادان ۴ ماهه شروع به گرفتن اشیا با دستانشان می‌کنند.
نوزادان در ۶ یا ۷ ماهگی می‌توانند اشیا را بین دستانشان جابه‌جا کنند.
نوزادن در ۹ ماهگی توانایی برداشتن اجسام کوچک را پیدا می‌کنند.
والدین در این سن همبازی مورد علاقه فرزندشان هستند. بنابراین، فراموش نکنید که وقت کافی برای بازی با آن‌ها در نظر بگیرید. ” می‌خوام بیام بگیرمت!” یکی از لذت‌بخش‌ترین بازی‌هایی است که کودک در این سن دوست دارد تجربه کند.
این تعامل اثر بسیار سازنده‌ای بر رشد کودک دارد. مهارت زبانی و ارتباطات اجتماعی کودک را بهبود می‌بخشد. به او کمک می‌کند تا با علت و معلول اتفاق‌ها آشنا شود.
به‌محض اینکه کودک نحوه ارتباط بین پدیده‌های مختلف را درک می‌کند. با مزه، بو، صدا، تصویر و احساسی که این اشیا یا پدیده‌ها منتقل می‌کنند آشنا شده و برای مرحله بعدی رشد و ورود به مرحله کودک نوپا آماده می‌شود.
اسباب بازی مناسب برای نوزادان
کودک در هر سنی به اسباب‌بازی‌هایی احتیاج دارد که به رشد او کمک کند.
۱. تزئینات تخت کودک
اشیایی که بالای سر تخت کودک درحالی‌که خوابیده می‌رقصند بینایی را تحریک کرده و دامنه توجه او را گسترش می‌دهند.
۲. پرتاب حلقه
بازی پرتاب حلقه یک بازی بسیار قدیمی است که از چند حلقه و یک مخروط تشکیل شده است. نوزادان در این مرحله تنها می‌توانند حلقه‌ها را با دست نگه دارند یا آن را در دهانشان قرار دهند. اما، هنگامی که کودک کمی بزرگتر شد، مهارت‌های حرکتی او با گذاشتن حلقه‌ها درون مخروط تقویت می‌شود. علاوه بر آن، کودکان نوپا هنگامی که شما حلقه‌های رنگی را داخل مخروط قرار می‌دهید با اعداد و رنگ‌ها آشنا می‌شوند که یک روش موثر برای آموزش رنگ ها به کودکان است.
۳. اسباب‌بازی‌های کششی و فشاری
این بازی عضلات بزرگ نوزاد را تقویت می‌کند و به او کمک می‌کند تا بتواند تعادلش را حفظ کند. هرچه بیشتر کودک نوپا با این نوع اسباب‌بازی‌ها بازی کند، بعدا در آینده به یک دونده یا کوهنورد ماهر تبدیل خواهد شد.
نقش اسباب بازی در زندگی کودک نوپا
کودکان نوپا در این مرحله از زندگی آگاهی نسبی نسبت به عملکرد اسباب‌بازی پیدا می‌کنند. دوست دارند بلوک‌ها را روی هم قرار دهند. دوست دارند با تلفن‌های اسباب‌بازی بازی کنند. یا از لیوان بزرگترها بنوشند.
بازی تظاهر بازی مخصوص این دوره است که کودک را با زندگی و نقش‌های مختلف جامعه آشنا می‌کند. به‌طور مثال، زمانی که کودک نقش یک آشپز یا آتش نشان را بازی می‌کند با مسئولیت‌های آن‌ها در جامعه آشنا می‌شود. این بازی همچنین، کودک را برای مرحله بعدی یعنی دوره پیش‌دبستانی آماده می‌کند.
کودکان نوپا در این دوره می‌توانند رنگ‌ها را تشخیص دهند. بنابراین، بهتر است اسباب‌بازی‌هایی در رنگ‌ها و طرح‌های متنوع برای کودک تهیه کنید.
کودکان نوپا در ۲ سالگی، می‌توانند به توپ لگد بزنند. می‌توانند با مدادرنگی خط‌خطی کنند و برج‌هایی به ارتفاعی حدود ۴ بلوک بر روی هم یا حتی بیشتر را بسازند.
کودکان نوپا در ۳ سالگی می‌توانند سه‌چرخه سوار شوند و پازل‌‌های ساده حل کنند.
اسباب بازی مناسب برای کودکان نوپا
انتخاب اسباب بازی مناسب برای کودکان در عین سرگرمی و آموزنده بودن باید ویژگی‌های دیگری نیز داشته باشد. یعنی بتواند مهارت‌های مختلف نهفته در درون کودک را کشف کرده و آن‌ها را نیز تقویت کند.
۱. توپ
بازی با توپ مهارت حرکتی، هماهنگی چشم‌ها و دستان و چالاکی را در کودک تقویت می‌کند.
۲. اسباب‌بازی چیدمان یا مرتب‌سازی
اسباب‌بازی‌هایی چون بردهای میخی، بلوک‌های مرتب‌سازی و مکعب‌های جایگذاری هماهنگی چشم و دست‌ها را قوی می‌کند و مهارت حل مسئله را در کودک پرورش می‌دهد.
۳. اسباب‌بازی‌های مکانیکی
اسباب‌بازی‌هایی که دکمه، دستگیره و اهرم دارند، مهارت حل مسئله، علت و معلول و مهارت‌های حرکتی کودک را تقویت می‌کنند.
۴. نقش‌آفرینی
اسباب بازی‌هایی چون کیت پزشکی، نجاری و آشپزخانه و مانند آن کودک را با جهان اطرافش آشنا می‌کند و او را مسئولیت پذیرتر می‌کند. مهارت‌های اجتماعی و احساسی کودک با تقلید شغل‌ها و درک مسئولیت‌های هر شغل توسعه می‌یابد.
نقش اسباب بازی در زندگی کودک پیش‌دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی برخلاف نوزادان و کودکان نوپا با اهداف خاصی به‌سراغ اسباب‌بازی‌ها می‌روند. آن‌ها با هر وسیله‌ای در خانه یا محیط اطرافشان ارتباط برقرار کرده و به آن با دید اسباب‌بازی نگاه می‌کنند. رومیزی می‌تواند مخفیگاه امن آن‌ها باشد. گِل می‌تواند حکم مواد آشپزی یا ساختمان سازی یا هر چیز دیگری را برای آن‌ها داشته باشد. حتی ممکن است با گِل پیتزا درست کرده و به شما تعارف کنند تا طعمش را بچشید.
در این سن اغلب کودکان شما را به رویاهای خویش دعوت می‌کنند و دوست دارند هم‌پای آن‌ها در این خیال‌پردازی شریک شوید. آن‌ها تصور می‌کنند که یک شاهزاده یا ملکه هستند. یا نیروی ماورایی دارند و می‌توانند شما را از دست هیولاها نجات دهند.
ازآنجایی‌که، درک کودک در این سن نسبت به محیط اطرافش گسترده‌تر می‌شود. بازی تظاهر نیز مفهوم عمیق‌تری برای او پیدا خواهد کرد. یعنی کودک می‌تواند جزئیات بیشتری را وارد بازی کند.
بازی در این سن بیشتر حالت جسمانی دارد. یعنی کودک بیشتر تمایل دارد بپرد و بدود تا اینکه راه برود.
اسباب بازی مناسب برای کودکان پیش‌دبستانی
کودکان پیش‌دبستانی در این دوره از زندگی درک عمیق‌تری نسبت به قبل پیدا کرده‌اند. بنابراین، والدین باید هنگام انتخاب اسباب‌بازی برای آن‌ها بیشتر دقت کنند.
۱. ساخت کاردستی و اثر هنری
در این سن مهارت حرکتی ظریف کودک قوی‌تر از قبل شده است. بنابراین، فعالیت‌هایی چون نقاشی و استفاده از قیچی هماهنگی را در کودک تقویت کرده و خلاقیت را در او پرورش می‌دهد. عزت نفس او را نیز ارتقا می‌دهد.
می‌توانید آموزش نقاشی خلاقانه با قیچی به کودکان به روش مونته سوری را در این دوره با فرزندتان امتحان کنید. اجازه دهید هم خلاقیت و هم مهارت حرکتی او بیشتر تقویت شود.
۲. مجموعه بلوک‌ها و وسایل ساخت و ساز
کودکان پیش‌دبستانی از قوه تخیل خود برای ساخت برج، ماشین، حیوان و چیزهای دیگر استفاده می‌کنند. آن‌ها علاقه وافری به ساخت و ساز دارند. دقت در قرار دادن بلوک‌ها به‌نحوی که فرو نریزد مهارت حل مسئله و هماهنگی چشم و دست را در کودک بهبود می‌بخشد.
۳. پازل‌ها
پازل‌ها سرعت عمل کودک را تسریع می‌کنند.
بازی با پازل تفکر منطقی را در کودک پایه‌ریزی می‌کند.
کودک ارتباط بین اشیا را بهتر می‌تواند درک کند.
نقش اسباب بازی در زندگی کودک دبستانی
کودکان دبستانی که به کودکان بزرگ معروفند، در این مرحله می‌توانند از پس کارهایی بربیایند که قبلا انجام آن برای آن‌ها یک چالش بزرگ بوده است. آن‌ها می‌توانند موهای خواهر یا دوستانشان را ببافند. فوتبال بازی کنند. در کودکی عاشق قصه شنیدن بودند، اکنون خودشان می‌توانند کتاب بخوانند. یا عاشق موسیقی بودند، اکنون می‌توانند ساز بنوازند. می‌توانند دوچرخه سوار شوند. اسکیت برد برانند. حرفه‌ای نقاشی کنند. وقت بیشتری با دوستانشان بگذرانند.
اسباب بازی مناسب برای کودکان دبستانی
کودکان دبستانی به دلیل رفتن به مدرسه کمی پرمشغله‌تر می‌شوند. انتخاب بازی‌هایی که تحرک کودک را بیشتر کند و ذهن او را به چالش بکشد انتخاب مناسبی است.
۱. طناب‌بازی
طناب بازی یک بازی گروهی است که به کودک می‌آموزد با رعایت نوبت در بازی به حقوق دیگران احترام بگذارد. چگونه با هم‌سالان خود معاشرت کند و با آن‌ها کنار بیاید.
پریدن از روی طناب نیازمند هماهنگی ذهن، چشم‌ها و پاها است که مهارت حرکتی درشت، حل مسئله و تصمیم گیری را در کودک تقویت می‌کند.
۲. بردگیم و کارت بازی
بردگیم‌هایی چون شطرنج نحوه اتخاذ استراتژی، رعایت نوبت در بازی، مذاکره در مورد قوانین بازی و انجام یک بازی جوانمردانه را به کودک آموزش می‌دهد. هماهنگی را در او افزایش می‌دهد. به کودک کمک می‌کند تا احساساتش را نسبت به برد و باخت کنترل کند. یعنی نه از برد بسیار شاد شده که مغرور شود. نه از باختن احساس سرخوردگی و اندوه کند. برای تهیه انواع بردگیم می‌توانید به وب‌سایت دیجی کالا مراجعه کنید.
نواختن ساز می‌تواند مهارت حرکتی، شنیداری و تمرکز و توجه را در کودک پرورش دهد. با مطالعه مقاله بهترین ساز برای کودکان می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره انتخاب ساز برای فرزندتان کسب کنید.
۴. اسباب‌بازی‌های علمی
اسباب‌بازی‌هایی که کودک را با شاخه‌های مختلف علم آشنا می‌کنند، انتخاب مناسبی برای بازی کودکان هستند. بازی‌هایی چون، مجموعه شیمی‌دان کوچک، تلسکوپ، دوربین شکاری، بازی ریاضی کنجکاوی کودک را برمی‌انگیزد. توانایی حل مسئله را در او تقویت می‌کند. قوه تخیل کودک را افزایش می‌دهد و درک ریاضی و علوم را در کودک بهبود می‌بخشد.
در پایان
اسباب‌بازی پل بین کودک و دنیای اطرافش است. هرچه کودک بزرگتر می‌شود نیازش به اسباب بازی متناسب با سن او تغییر می‌کند. نقش اسباب بازی در زندگی کودک روزبه‌روز محسوس‌تر می‌شود. در هر دوره استفاده مناسب و به‌جا می‌تواند مهارت‌های مختلفی را در کودک پرورش دهد. او را برای زندگی در آینده مهیا کند.
سوال‌های پرتکرار
اهمیت اسباب بازی در زندگی کودک چیست؟
اسباب‌بازی‌ها ابزاری هستند که علاوه بر سرگرم کردن کودک فواید دیگری نیز دارند. اسباب‌بازی‌ها به کودک کمک می‌کنند تا دنیای اطرافش را بهتر بشناسد. با مشاغل، دوستی، آشپزی، مسائل علمی و درسی آشنا شود و بر دانشش افزوده شود. بتواند احساساتش را به‌سادگی بیان کند.
چگونه بازی به رشد کودک کمک می‌کند؟
بازی کردن باعث می‌شود بچه‌ها از قوه تخیلشان استفاده کنند. در نتیجه، سرعت عمل، مهارت شناختی، قدرت بدنی و احساس آن‌ها از این طریق پرورش می‌یابد. بازی برای کودک بستری را فراهم می‌کند تا بتواند مهارت جدیدی را در خود نهادینه کند.
چگونه اسباب بازی رشد اجتماعی کودک را بهبود می‌بخشد؟
هنگامی که کودک با شما یا دوستانش بازی می‌کند. در حین بازی اسباب‌بازی‌هایش را با شما به‌اشتراک می‌گذارد. از این طریق همکاری و ازخودگذشتگی را می‌آموزد. درنتیجه عزت نفس کودک هنگامی که می‌تواند کاری را انجام دهد که قبلا نمی‌توانسته است افزایش می‌یابد. اسباب‌بازی همچنین، این امکان را برای کودک فراهم می‌کند تا در موقعیت نقش‌آفرینی قرار بگیرد و نقش‌های مختلفی را تجربه کند.
نکات کلیدی
اسباب بازی به رشد اجتماعی کودک کمک می‌کند.
نوزادان به کمک بازی و اسباب بازی‌های مختلف می‌توانند دنیای اطرافشان را کشف کنند.
کودکان نوپا با کمک اسباب‌بازی‌هایی چون توپ، بازی تظاهر و مرتب‌سازی با علت و معلول پدیده‌ها آشنا می‌شوند.
کودکان پیش‌دبستانی با وسایل مختلفی که در اطرافشان می‌بینند می‌توانند ارتباط برقرار کرده و با آن بازی کنند. به‌طور مثال، رومیزی می‌تواند خانه امن آن‌ها باشد.
مشارکت کودک در کارهای خانه باعث می‌شود علاوه بر ایجاد مسئولیت، کودک نظم، ترتیب و همکاری کردن را بیاموزد. مهارت‌های مختلفی در او پرورش پیدا کند و برای زندگی مهیا شود. ظرف شستن کودک به همراه والدینش هم‌چون آشپزی با کودک یکی از فعالیت‌هایی است که تاثیر زیادی بر او دارد. در ادامه اهمیت ظرف شستن کودکان و روش‌هایی برای تسهیل این فعالیت را بررسی خواهیم کرد.
شاید می‌توان گفت که ظرف شستن بخشی از وظایف روزانه بزرگسالان است. اما، قطعا برای کودک مفهوم دیگری دارد و چیزی به معنی مشارکت، همکاری، بزرگ شدن و مانند والدین رفتار کردن است.
هر لحظه که کودک تمایل به همکاری در کارهای خانه مثل آشپزی یا ظرف شستن را دارد، از این فرصت طلایی استفاده کنید. این را در نظر بگیرید که سن ملاک مناسبی برای قبول مسئولیت نیست. یعنی در هر سنی که کودک علاقه نشان داد به او اجازه دهید تا به شما کمک کند. یا بهتر است منتظر نمانید تا کودک علاقه نشان بدهد، خودتان پیش قدم شوید. بدون اینکه اجبار و اصراری در میان باشد، زمانی که احساس کردید می‌توانید از کودک بخواهید، او را در این کار شریک کنید.
ظرف شستن کودک را با مهارت‌های مختلف زندگی آشنا می‌کند. او در این پروسه، یاد می‌گیرد برای استفاده از مواد غذایی مختلف باید از ظرف‌های مختلفی استفاده کند. درمی‌یابد که مایعات ظرف‌های مخصوصی دارند، جامدات همین‌طور و هرکدام در اندازه‌های مختلف و بسیار متنوع موجود هستند. به‌این ترتیب، با حالت‌های مختلف ماده آشنا می‌شود.
او می‌بیند که ظرف‌های استفاده شده کثیف می‌شوند و باید شسته شوند. در نتیجه، فردی باید آن‌ها را بشوید. چه بسا این فرد می‌تواند خودش باشد. درنتیجه، این فعالیت کودک را مسئولیت‌پذیر بار می‌آورد و همکاری کردن و کمک به والدین را به‌طور عملی می‌آموزد.
حین ظرف شستن، با جلو و عقب رفتن به سمت ظرفشویی و قرار دادن ظرفها در سبد، حرکات بدن کودک هماهنگ می‌شود. مهارت حرکتی ظریف نیز در او تقویت می‌شود.
ازآنجایی‌که، ظرف شستن تقریبا یک کار تکراری است، قدرت تمرکز کودک به این روش بهبود می‌یابد.
چگونه کودک را در شستن ظرفها شریک کنیم؟
ظرف شستن در دوره‌های سنی مختلف، تاثیر متفاوتی بر روند رشد کودک می‌گذارد. علاوه بر تقویت مهارت های حرکتی ظریف در خردسالان، فرصت یادگیری از طریق بازی با آب و حباب را نیز فراهم می‌کند. به کودکان بزرگتر نیز نظم، تمیز بودن و ترتیب را یاد می‌دهد. در ادامه شرایط شستن ظرف برای کودکان را در چند گام بررسی خواهیم کرد.
۱. شرایط مناسب برای ظرف شستن را برای کودک مهیا کنید
برای اینکه کودک به‌راحتی بتواند ظرف بشوید، یک پله کوچک برای زیر پای او تهیه کنید. به این وسیله، کودک بر محیط ظرفشویی مسلط می‌شود، خسته نمی‌شود و دستانش به‌راحتی به ظرفها می‌رسد و ایمنی کار حفظ می‌شود.
۲. ایمنی فضای کار کودک را در نظر بگیرید
اگر فرزندتان هنوز خیلی کوچک است که نمی‌تواند ظرف‌های شکستنی یا چاقوهای تیز را بشوید اشکالی ندارد. درعوض، می‌تواند ظرف‌هایی چون لیوان، قاشق و بشقاب غیر شکستنی را بشوید و از این فعالیت لذت ببرد. اگر هم کودکتان بزرگتر بود، اجازه دهید با نظارت خودتان ظرف‌های شکستنی را نیز بشوید.
علاوه بر حفظ ایمنی کودک در برابر ظروف پرخطر، بهتر است سایر نکات ایمنی را نیز در نظر بگیرید. به‌طورمثال، مواد شوینده‌ای که مخصوص ماشین ظرفشویی است، ممکن است حاوی مواد شیمیایی خطرناک باشد که برای کودک مضر است. در این شرایط می‌توانید از مواد شوینده بی‌خطر استفاده کنید.
۳. کودک را با تفکیک زباله آشنا کنید
به کودک بیاموزید ظرفها را یکی یکی تمیز کند و سپس درون ظرفشویی قرار دهد. تمیز کردن ظرفها قبل از شستن چند مزیت دارد. یکی اینکه، باعث می‌شود باقی‌مانده غذاها با مواد شوینده ترکیب نشوند و حیوانات بتوانند از آن تغذیه کنند. دوم اینکه، به این روش ظرف شستن راحت‌تر انجام می‌شود و همچنین، زباله‌ها باعث مسدود شدن مسیر آب نمی‌شوند. می‌توانید در این حین کودک را با مفهوم تفکیک زباله تر و خشک آشنا کنید.
۴. ظرف شستن کودک با چاشنی هیجان
برای اینکه بچه‌ها نهایت لذت را ببرند، می‌توانید هنگام ظرف شستن موسیقی را روشن کنید. رقص، آواز خواندن و آب بازی را نیز اضافه کنید. به‌همراه کودک حرکات موزون انجام دهید، بخوانید و خاطره خوشی را در ذهن او ثبت کنید.
یا می‌توانید ظرف شستن را با اضافه کردن مسابقه هیجان‌انگیزتر کنید. مثلا، شرایطی رقابتی برای تمیز کردن ظرفها یا شستن قاشق‌ها در نظر بگیرید. هر کسی که زودتر انجام داد برنده است. یا هر کسی که همکاری بیشتری کرد او برنده است.
۵. قدردانی کردن را فراموش نکنید
مهم‌ترین نکته بعد از اتمام ظرفها این است که حتما از کودکان بابت کمک کردن و شستن ظرفها تشکر و قدردانی کنید. اگر دوست داشتید می‌توانید با یک پاداش کوچک این قدردانی را هیجانی‌تر کنید.
قدردانی از کودک به او حس ارزشمند بودن می‌دهد و به او می‌آموزد که او نیز در برابر دیگران قدردان باشد. قدردانی از کسانی که به ما کمک کرده‌اند صفتی متعالی است که همبستگی را در جامعه افزایش می‌دهد. باعث می‌شود جامعه از هم نپاشد و پایدار بماند.
در پایان
آموختن در دوران کودکی آناتومی مغز را تغییر می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهند (CEHD) که بچه‌هایی که از سن ۳ یا ۴ سالگی در کارهای خانه شرکت می‌کنند، در بزرگسالی افراد موفقی خواهند شد. یعنی موفقیت در کودکانی که مسئولیت‌پذیری زودهنگام را تجربه می‌کنند بیشتر است.
بنابراین، این فرصت را برای فرزندتان فراهم کنید تا در کار آشپزخانه یا در خانه شما را همراهی کنند. به‌طور مثال، ظرف شستن مهارت زندگی و مسئولیت‌پذیری را در کودک تقویت می‌کند. همچنین، می‌تواند برای ساعتی کودک را سرگرم کند و به‌عنوان یک فعالیت تابستانی خوب برای بچه‌های بزرگتر محسوب شود.
فقط کافی است این موضوع را درنظر بگیرید که سطح توقع خود را پایین بیاورید. انتظار نداشته باشید که کودک مانند شما و بی‌نقص عمل کند و از کثیف کاری نترسید! در عین حال، صبور باشید. چرا که، ممکن است در حین شستن کثیف کار کنند. ظرفی را بشکنند یا حتی بچه‌ها باهم دعوا کنند یا کار را نیمه کاره رها کنند. همین که تصمیم گرفتند بخشی از مسیر را با شما همراهی کنند کافی است و بابت آن از کودکانتان قدردانی کنید.
سوال‌های پرتکرار
اهمیت ظرف شستن کودک چیست؟
ظرف شستن بچه‌ها را با مهارت‌های مختلف زندگی آشنا می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند مسئولیت‌پذیر شوند. همکاری در کارهای خانه را بیاموزند و مهارت‌های حرکتی ظریف در آن‌ها تقویت شود.
چگونه کودک را در ظرف شستن همراهی کنیم؟
ابتدا شرایط را برای او مهیا کنید تا آسیب نبیند و خسته و دلزده نشود. سعی کنید یک پله یا نردبان کوچک تهیه کنید که دست کودک به شیر آب و ظروف برسد. اگر فرزندتان هنوز خیلی کوچک است، ظروف شکستنی و تیز مانند چاقو و چنگال را از بین ظروف حذف کنید. محیطی شاد و به یاد ماندنی را برای کودک حین ظرف شستن فراهم کنید.
چگونه کارهای خانه علاوه بر ظرف شستن را با کودک انجام دهیم؟
آشپزی یکی دیگر از کارهای خانه است که می‌توانید با فرزندتان امتحان کنید. مدت زمانی که به‌همراه کودک در آشپزخانه آشپزی می‌کنید، اعضای خانواده را دور هم جمع می‌کنید. یعنی یک زمان کاملا اختصاصی برای جمع خانواده درست می‌کنید. در این زمان همدلی، همکاری، مسئولیت‌پذیری را در کودک پرورش می‌دهید. کودک را با مفاهیم آموزشی ریاضی به‌طور عملی آشنا می‌کنید. همچنین، حواس پنج گانه کودک را درگیر کرده و حس لامسه، بویایی و چشایی کودک را فعال می‌کنید.
نکات طلایی:
مهارت حرکتی کودک هنگام ظرف شستن پرورش می‌یابد.
ظرف شستن حس مسئولیت‌پذیری را در کودک بیدار می‌کند.
تمرکز کودک هنگام ظرف شستن افزایش می‌یابد.
هنگام شستن ظروف، کودک با حالت‌های ماده و انواع اشکال هندسی آشنا می‌شود که مهارت ریاضی پایه را در کودک تقویت می‌کند.
گِل بازی ابزاری ضروری برای آموزش و پرورش مهارت‌های مختلف در کودک است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. اما، فواید بسیاری در رشد کودک در تمامی زمینه‌ها دارد. اگر جز آن دسته از والدینی هستید که از کثیف شدن دست‌ها و لباس کودکتان عصبانی می‌شوید و دوست ندارید آن‌ها با گِل بازی کنند. بهتر است نظرتان را تغییر دهید. چرا که، فواید گِل بازی برای کودکان به‌قدری است که به این کثیف شدن می‌ارزد. با ادامه مقاله همراه باشید.
گِل بازی تجربه بسیار لذت‌بخشی برای کودکان به‌همراه دارد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که گِل حاوی باکتری‌هایی است که سیستم ایمنی را تحریک می‌کند، باعث آزاد شدن سروتونین در مغز می‌شود و اندورفین که عامل آرامش در بدن است را افزایش و افسردگی را کاهش می‌دهد. به عبارت دیگر، گِل بازی باعث شادی کودک می‌شود.
دانشمندان بر این باورند که دنیای فوق‌العاده بهداشتی امروز میزان آلرژی و آسم را در کودکان افزایش داده است. در حالی که، قرار گرفتن در معرض خاک و گل که حاوی میکروب‌هایی طبیعی است، سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و مانع از ایجاد آلرژی در کودکان می‌شود. یعنی برعکس تصور ما، گِل بازی به سلامت کودک کمک می‌کند.
علاوه بر آن، گِل بازی مهارت‌های مختلفی چون مهارت شناختی، مهارت حسی، مهارت‌های حرکتی را در کودک تقویت می‌کند. در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.
۱. رشد عاطفی
گِل بازی کودک را به طبیعت و جهان اطرافش پیوند می‌زند، به کودک کمک می‌کند تا بتواند با طبیعت ارتباط برقرار کند و با آن تعامل سازنده داشته باشد و مهارت‌های حسی کودک را پرورش می‌دهد.
گل بازی و سایر بازی ها در فضای بیرون از خانه کودک را برای مدت زمانی از صفحه تلفن، تلویزیون و بازی‌های ویدیویی دور می‌کند. در عوض، هوای تازه، فعالیت‌های جسمانی و نور خورشید را جایگزین می‌کند که برای سلامت کودک مفید است.
فواید گِل بازی برای کودکان تنها به این عوامل ختم نمی‌شود. بلکه، هنگامی که کودک می‌خواهد وسایل گلی بسازد، خلاقیت، قوه تخیل، استقلال و کار گروهی را در کودک پرورش می‌دهد. باعث رشد و شکوفایی مهارت حل مسئله و مهارت ساخت‌وساز در کودک نیز می‌شود. در مجموع، همه این مهارت‌ها باعث بلوغ و رشد عاطفی در کودک می‌شود.
۲. رشد مهارت حسی
گِل می‌تواند به شکل‌های مختلفی در بیاید. در نتیجه کودک می‌تواند با استفاده از خلاقیت خود کاردستی‌های مختلفی را بسازد. خاک‌ها بافت‌های مختلفی دارند. بنابراین، بافت گِلی که از هر نوع خاک ساخته می‌شود نیز متفاوت است.
کودک با لمس انواع آن‌ها می‌تواند این تفاوت را حس کند، بوی متفاوت انواع گِل‌ها را استشمام کند و درنتیجه، حس لامسه و بویایی در او تقویت می‌شود. همچنین گل‌بازی کودک را با فرآیند ترکیب مواد مختلف و نتیجه‌ی این کار آشنا می‌کند. پس گل‌بازی مانندِ آشپزی، تمرینی برای آشنایی با مواد اولیه و تولید محصولات جدید با استفاده از آن‌ها است.
۳. رشد مهارت‌های حرکتی
کودک برای گِل بازی به مهارت‌های دیگری علاوه بر خلاقیت احتیاج دارد. برای اینکه بتواند خاک را الک کند و به آن آب اضافه کند، تا در نتیجه گِل درست کند و آن را درون ظرف بریزد باید از مجموعه وسیعی از مهارت‌های حرکتی خود استفاده کند.
برای تقویت مهارت حرکتی ظریف در کودکان می‌توانید وسایل آشپزخانه مانند کفگیر، گوشت کوب و قاشق‌های اندازه‌گیری کوچک تهیه کنید. برای تقویت مهارت حرکتی درشت وسایلی چون سطل‌ها و قابلمه‌های بزرگی را برای کودک تهیه کنید. استفاده از این وسایل در ابعاد بزرگتر قطعا مهارت‌های حرکتی درشت را در کودک تقویت می‌کند.
۴. رشد مهارت‌های اجتماعی
بهتر است فرزندتان هنگام گِل بازی یک همبازی مانند خواهر و برادر یا دوستانش را در کنارش داشته باشد. کودکان هنگام کار با یکدیگر مهارت‌های اجتماعی مانند همکاری، مذاکره، ارتباط برقرار کردن، اشتراک گذاشتن وسایل و کار گروهی را تمرین می‌کنند.
گاهی نیز کار همدیگر را برای ارائه یک نتیجه بی‌عیب و نقص پوشش می‌دهند که این خود بخشی از تعامل اجتماعی سازنده با دیگران است. معمولا حین بازی کار را تقسیم می‌کنند. یکی سطل را پر از خاک می‌کند. دیگری که توانایی بیشتری دارد و از نظر سنی بزرگتر است، مجسمه گِلی می‌سازد. ترکیب بچه‌ها در رده‌های سنی متفاوت باعث می‌شود کودکان چیزهای بیشتری را از هم یاد بگیرند. این تبادل اطلاعات مهارت ارتباطی کودک را گسترش می‌دهد.
۵. رشد مهارت‌های شناختی
مهارت‌های شناختی فعالیت‌های ذهنی هستند که به یادگیری و حل مسئله مرتبط است. مهارت شناختی به مغز کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشد. سروتونین که هنگام گِل بازی ترشح می‌شود، عملکرد مهارت‌های شناختی را نیز افزایش می‌دهد.
هنگامی که ظرف‌های آب در اندازه‌های مختلف را در اختیار کودک قرار می‌دهید. یا از او می‌خواهید که گِلی با کیفیت مرغوب درست کند. یک سطح پیچیده‌تری را به بازی کودک اضافه می‌کنید. در واقع هنگامی که تصمیم می‌گیرد چه میزان آب به خاک اضافه کند مهارت حل مسئله را در او پرورش می‌دهید.
۶. تقویت سیستم ایمنی بدن
بر خلاف تصور، گِل حاوی باکتری‌های میکروسکوپی است که به‌صورت طبیعی در خاک وجود دارد و نه‌تنها بیماری ایجاد نمی‌کند. بلکه، باعث تقویت سیستم ایمنی نیز می‌شود و کودک را از آلرژی و آسم محافظت می‌کند. بنابراین، نگران کثیفی آن نباشید.
تنها کافی است که نکاتی را به کودک گوشزد کنید. اینکه دست‌هایش را بعد از گِل بازی و قبل از غذا بشوید و هرگز گِل یا خاک را در دهانش نگذارد. علاوه بر آن، مطمئن شوید در منطقه‌ای که کودک شما قصد بازی دارد هیچ‌گونه آلودگی حیوانی وجود نداشته باشد. چون گربه‌ها و روباه‌ها علاقه زیادی به گل دارند. مراقب باشید و ایمنی منطقه بازی را برای کودک حفظ کنید.
۴ ایده خوب برای گِل بازی برای کودکان
حمایت والدین می‌تواند تاثیر بسزایی در بازی کودک بیرون از فضای خانه و هنگام گِل بازی داشته باشد. بعضی از والدین ممکن است از کثیف شدن بچه‌ها هنگام گِل بازی واهمه داشته باشند. اما، این فقط کمی گِل است و با شست‌وشوی دست‌ها ولباس‌ها کاملا تمیز خواهد شد.
با توجه به فواید گِل بازی برای کودکان چه راهکار و ایده‌ای برای بازی بچه‌ها دارید؟ در ادامه مقاله ما چند روش را معرفی خواهیم کرد. شما نیز اگر ایده دیگری دارید می‌توانید آن را با مخاطبان کارپازل به‌اشتراک بگذارید.
۱. نقاشی با گِل
خاک‌هایی از جنس مختلف و رنگ‌های مختلف تهیه کنید. اجازه دهید بچه‌ها گل‌هایی با رنگ‌های مختلف درست کند. در این حالت طیف‌های رنگی متفاوتی از گل را خواهید داشت. یا می‌توانید کمی رنگ غذا به گل اضافه کنید و رنگ‌های مختلفی را بسازید. سپس، کودک با آن‌ها نقاشی کند.
۲. مجسمه‌های گلی
کودک را تشویق کنید تا با استفاده از گل مجسمه‌هایی مانند گلدان، عروسک، ظروف گلی و ماشین مورد علاقه‌اش را بسازد. کودک می‌تواند برای تزئین کار برگ، سنگ، شاخه درختان، گل یا هرچیز مناسب دیگری را اضافه کند. یک مجموعه گلی از وسایل مختلف را درست کند و با آن‌ها بازی کند.
۳. بستنی گلی
بچه‌ها عاشق بستنی هستند. با استفاده از گل می‌توانند به‌صورت نمادین بستنی گلی درست کنند. تنها کافی است، مواد لازم آن مانند، قیف، خاک، آب و اسمارتیز را برای کودک تهیه کنید. با این کار کودک یک عصر دل‌انگیز را تجربه خواهد کرد. علاوه بر آن، می‌تواند به‌صورت نمادین سایر مواد غذایی مثل نان گلی، کاپ کیک یا هر غذای دیگری را بسازد.
۴. ساخت خانه گلی برای حیوانات
می‌توانید حیوانات پلاستیکی که در بین اسباب‌بازی‌های کودک است را نیز به گل بازی اضافه کنید. سپس، بچه‌ها با کمک هم برای آن‌ها خانه بسازند. با اضافه کردن کمی برگ درختان، سنگ و چوب کمی خلاقیت به‌خرج بدهند و چیزی شبیه پارک ژوراسیک بسازند.
در پایان
گِل بازی ابزاری آموزشی است و برای تمامی کودکان در هر رده سنی و در هر سطح رشد فکری که باشند مناسب است. گل بازی مهارت‌های حسی، شناختی، حرکتی، عاطفی، اجتماعی را در کودک تقویت می‌کند و پیوند کودک را با طبیعت محکم می‌کند.
اما یکی از مهم‌ترین فواید گِل بازی برای کودکان خاطره‌ای است که در ذهن آن‌ها از دوران کودکی باقی می‌گذارد. گِل بازی لذت و تجربه شگفت‌انگیزی را برای بچه‌ها به‌همراه می‌آورد که سال‌ها در ذهن آن‌ها باقی می‌ماند. در واقع تجربه‌ای است که بچه‌ها می‌توانند دنیای واقعی را با کمک گل برای خود بسازند.
سوال‌های پر تکرار
چرا گل بازی اهمیت ویژه‌ای دارد؟
گِل بازی مهارت‌های حرکتی را در کودک پرورش می‌دهد، مهارت‌های اجتماعی و عاطفی را با به‌اشتراک گذاشتن وسایل و ارتباط برقرار کردن با سایر کودکان توسعه می‌دهد، کودک را نسبت به حواس پنج‌گانه‌اش مانند حس لامسه و بویایی آگاه می‌کند و هماهنگی دست و چشم‌ها را در کودک تقویت می‌کند.
فواید بازی بیرون از خانه برای کودک چیست؟
بازی بیرون از خانه مهارت حرکتی را در کودک تقویت می‌کند، وزن کودک را کاهش می‌دهد، قدرت بدنی کودک را تقویت می‌کند، ماهیچه‌های کودک را تقویت می‌کند، خودآگاهی را در کودک افزایش می‌دهد و ارتباط بین کودکان را بیشتر می‌کند.
نکات طلایی
گل بازی باعث رشد مهارت‌های حرکتی، عاطفی، اجتماعی و شناختی کودک می‌شود.
گل بازی سیستم ایمنی بدن کودک را تقویت می‌کند.
گل بازی برای کودکان در هر سنی که باشند مناسب است.
گل بازی حس لامسه، بینایی و بویایی کودک را تقویت می‌کند.
آخرین دیدگاهها