برای برخی از کودکان، برقراری ارتباط با دیگران بسیار راحت است اما بسیاری از کودکان، در فن بیان و انتقال پیام خود به دیگران با مشکل مواجه هستند و این مسئله لزوم تقویت فن بیان کودکان را نشان می‌دهد. ضروری است که کودک یاد بگیرد چگونه دیگران را مشاهده کند، به آن‌ها گوش بدهد و نحوه صحبت کردن با دیگران را بداند.
فن بیان قوی در کودکان، باعث می‌شود که آن‌ها تقریبا در هر بعدی از زندگی موفق‌تر باشند و این امر نشان می‌دهد که چرا لازم است والدین، به تقویت فن بیان کودکان خود اهمیت بدهند. اگر می‌خواهید در مورد اهمیت فن بیان در زندگی کودکان و نحوه بهبود آن در فرزندان خود آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
چرا فن بیان در زندگی کودکان مهم است؟
مهارت فن بیان به افراد کمک می‌کند تا مسائل را حل کنند، اعتماد به نفس داشته باشند، با دیگران همدلی کنند و در نهایت بتوانند روابط مثبتی با دیگران داشته باشند. بنابراین، وقتی این مهارت را به فرزند خود آموزش می‌دهید در واقع او را برای داشتن روابط بین فردی موثر در ادامه زندگی آماده می‌کنید. مهارت فن بیان به کودکان کمک می‌کند:
- با دیگران دوست شوند و روابط دوستی را نیز حفظ کنند
- کمتر در معرض قلدری افراد قرار بگیرند
- در حل تعارض‌ها و مسائل، فعال‌تر باشند
- در محیط‌های گروهی عملکرد مناسب‌تری داشته باشند
- تعامل با دیگران را بهتر درک کنند و کمتر دچار سوء تفاهم شوند
- مهارت سخنوری بهتری داشته باشند و در صحبت در جلوی جمع عملکرد مناسب‌تری داشته باشند
- با دیگران ارتباطی همراه با احترام داشته باشند و مهارت گوش کردن نیز در آن‌ها پیشرفته‌تر باشد
راهکارهای بهبود فن بیان کودکان چیست؟
یکی از راه‌هایی که به فرزندمان کمک می‌کند خودش باشد و از سوی دیگر از طرف همسالان مورد پذیرش و احترام قرار بگیرد، تقویت فن بیان او است. اگرچه صحبت کردن همراه با اعتماد به نفس برای کودکانی که درون‌گرا یا خجالتی هستند می‌تواند دشوار باشد. پس به یاد داشته باشید بهبود فن بیان کودک یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد و نیاز به صبور بودن والدین دارد. در ادامه به راهکارهای بهبود فن بیان کودکان می‌پردازیم.
۱. صحبت کردن با فرزندتان را در اولویت قرار دهید
برای کودکانی که نمی‌توانند به راحتی ارتباط برقرار کنند، صحبت کردن دشوار است. به همین دلیل بسیار مهم است که به فرزند خود یاد بدهید چگونه مکالمه را شروع کند یا در مکالمات مشارکت کند. در این صورت، او یاد می‌گیرد که چگونه افکارش را با دیگران در میان بگذارد.
با چند روش ساده، می‌توانید صحبت کردن با فرزندتان را در اولویت قرار دهید. صبح‌ها یا در راه مدرسه یا در راه بازگشت، با کودک صحبت کنید. هنگام تهیه غذا در آشپزخانه با او گپ بزنید. درباره آنچه انجام می‌دهید برای فرزندتان توضیح دهید و سعی کنید تا حد امکان، مفاهیم جدید را به او معرفی کنید و از کلمات جدیدی استفاده کنید تا دایره لغات کودک گسترش یابد.
از سوی دیگر، وقتی با فرزندتان صحبت می‌کنید می‌توانید اعتماد به نفس او را نیز بالا ببرید. برای نشان دادن ویژگی‌های مثبت کودک تلاش و از کلمات تاییدآمیز استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید به او بگویید: «ما با هم هستیم و من به تو کمک می‌کنم» یا «می‌فهمم خیلی خسته‌ای و درکت می‌کنم». به فرزندتان اطمینان دهید که او را دوست دارید و دیگران نیز از رفتارهای او لذت می‌برند. رابطه شما با فرزندتان اهمیت بسیار زیادی در تقویت فن بیان او دارد.
۲. فعالانه به فرزندتان گوش کنید
گوش دادن به آنچه دیگران می‌گویند و به تفصیل شرح دادن آن، یکی از بخش‌های حیاتی هر مکالمه‌ای است. شما می‌توانید این مهارت را با فرزندتان تمرین کنید. از کودک در مورد روزی که داشته است بپرسید. سپس بخشی از آنچه گفت را تکرار کنید و یک سوال مرتبط از او بپرسید. برای مثال: «خوشحالم که امروز توی مدرسه بهت خوش گذشته، واسه فردا که می‌خوای با دوستات بازی کنی ذوق داری؟»
همچنین، وقتی فرزندتان با کسی دیگر صحبت می‌کند و فن بیانی قوی دارد، ابراز احساساتتان می‌تواند در مورد این موقعیت کمک‌کننده باشد. برای مثال، به او بگویید که چقدر به خوب صحبت کردن و مهارت‌های او در حرف زدن با دیگران، افتخار می‌کنید. حمایت والدین و پذیرش از طرف آن‌ها، تاثیر بسیار زیادی بر روی اعتماد به نفس و تقویت فن بیان کودکان دارد.
۳. نقش بازی کردن را با یکدیگر تمرین کنید
مکالمه در قالب نقش‌های مختلف، روشی عالی برای بهبود فن بیان کودکان است. این کار به ویژه برای موقعیت‌هایی که کودک به خاطر آن‌ها مضطرب است تاثیر بسیار زیادی دارد. به عنوان مثال، وانمود کنید که شما معلم هستید و با انجام بازی نقش مشاهده کنید که فرزندتان با دیگران چگونه ارتباط برقرار می‌کند. همچنین، می‌توانید با فرزند خود تمرین کنید که در موقعیت‌های خاص چگونه صحبت کند. این بازی همچنین مهارت تصمیم گیری در کودک را تقویت می‌کند.
با نقش بازی کردن، به فرزندتان اجازه می‌دهید که سناریوها و نقش‌های مختلف و واکنش‌های مناسب در موقعیت‌های متفاوت را تمرین کند. همچنین، برای کودک توضیح دهید که افراد در موقعیت‌های یکسان می‌توانند واکنش‌های متفاوتی داشته باشند. زیرا هر کسی مسائل مخصوص به خودش را دارد. این کار می‌تواند به تقویت مهارت همدلی فرزندتان نیز کمک کند.
۴. به کودک نحوه آغاز مکالمه را یاد بدهید
اگر می‌خواهید چیزهایی که در شروع مکالمه می‌توان استفاده کرد را به فرزندتان یاد بدهید عباراتی که در این موقعیت‌ها به کار می‌روند را برای فرزندتان توضیح دهید و اطمینان حاصل کنید که آن‌ها را یاد گرفته است. برای مثال، می‌توانید به کودک یاد بدهید که برای شروع مکالمه می‌تواند از چنین جمله‌ای استفاده کند: «سلام، من حسام هستم، اسم شما چیه؟»
۵. نظر فرزندتان را بپرسید
حق انتخاب دادن به کودک، باعث می‌شود که او احساس قدرت کند. تنها به یاد داشته باشید که شما هنوز والدین فرزندتان هستید. بنابراین، انتخاب‌های معقولی در اختیار کودک قرار دهید. از فرزندتان بخواهید که در موقعیت‌های مختلف، تصمیمات متفاوت را در نظر بگیرد و آن‌ها را ارزیابی کند. برای مثال، می‌توانید از او بخواهید که انتخاب کند برای صبحانه نان و پنیر بخورد یا شیر و عسل. این کار، اعتماد به نفس فرزندتان را بالا می‌برد. همچنین، لازم است به فرزندتان اجازه دهید در برخی از بحث‌های خانوادگی شرکت کند و نظر بدهد. برای مثال، در مورد انتخاب رنگ مبل یا نوع میزی که می‌خواهید برای اتاق او بخرید.
۶. به زبان بدن فرزندتان اشاره کنید
کودکانی که در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند معمولا زبان بدن مناسب را یاد نگرفته‌اند. زبان بدن و نشانه‌های غیر کلامی، نقش بسیار موثری در ارتباط با دیگران دارند. از آنجایی که زبان بدن، سرنخ‌های مهمی در مورد احساسات، افکار، اهداف و انگیزه‌های افراد می‌دهد، لازم است کودک را از این نشانه‌های غیر کلامی و ناخودآگاه مطلع کنید.
معنی هر یک از نشانه‌های غیر کلامی را برای فرزندتان توضیح دهید و به او یاد بدهید که برای افزایش اعتماد به نفس و تقویت فن بیان خود چگونه می‌تواند از آن‌ها استفاده کند. به او بیاموزید که با دیگران ارتباط چشمی داشته باشد، شانه‌های خود را عقب نگه دارد و بازوهای خود را در دو طرف بدن خود قرار دهد. برای انجام این کار می‌توانید از آینه نیز استفاده کنید تا کودک خود را در آن ببیند و تمرین کند.
۷. اجراهای کوچک را برای کودک ترتیب بدهید
در حین اجراهای کوچک، مهارت فن بیان کودکان بهبود پیدا می‌کند. کودک خود را تشویق کنید که در مقابل اعضای خانواده، شعری را که یاد گرفته است بخواند یا قصه‌ای را برای اطرافیان تعریف کند. این کار باعث می‌شود کودک احساس کند از طرف شما حمایت می‌شود و بنابراین، اعتماد به نفسش نیز بالا می‌رود. سپس، کودک می‌تواند این مهارت را در موقعیت‌های دشوارتر نیز به کار بگیرد.
۸. به کودک یاد بدهید که خاطرات خود را بنویسد
خاطره نوشتن به کودک کمک می‌کند که افکار خود را بررسی کند و از سوی دیگر، برای این مسئله وقت بگذارد که کدامیک از فکرهای او، ارزش در میان گذاشته شدن با دیگران را دارد. به این ترتیب، وقتی یک دوست از او سوال می‌کند کودک برای جواب دادن آماده‌تر است و اعتماد به نفس بیشتری نیز دارد.
۹. کودک را برای معاشرت با دیگران تشویق کنید
قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی، بهترین گزینه برای تقویت فن بیان کودکان و بهبود مهارت صحبت کردن آن‌ها است. با این کار، کودک با داشتن روابط اجتماعی عادت می‌کند و بنابراین، اعتماد به نفس او نیز افزایش می‌یابد. ایده خوب این است که می‌توانید موقعیت‌های اجتماعی مختلفی را برای فرزندتان ترتیب بدهید. برای مثال، دوستانش را به خانه دعوت کنید یا اگر کودک علاقه‌مند بود او را در یک کلاس ثبت نام کنید.
در نهایت، لازم است بدانید تقویت فن بیان کودکان و افزایش اعتماد به نفس آن‌ها برای صحبت کردن، هم به زمان و هم به تمرین نیاز دارد. کودک شما برای بهبود مهارت‌های خود باید آن‌ها را در خانه، مدرسه و در موقعیت‌های اجتماعی تمرین کند. به عنوان والدین فرزندتان، تا حد ممکن از او حمایت کنید، وظایف فرزندتان را انجام ندهید و به جای آن، کارهایی را با کودک انجام دهید. همچنین، سعی نکنید آنچه فرزندتان انجام می‌دهد را اصلاح کنید.
از سوی دیگر، خواندن کتاب‌های زیر نیز می‌تواند در این مسیر، کمک‌کننده باشد:
