این سناریو را در نظر بگیرید: کودک شما در انجام تکالیف ریاضی خود با مشکل مواجه شده است. او به جای فریاد زدن و تسلیم شدن، به شما می‌گوید که چقدر احساس ناامیدی می‌کند و از شما کمک می‌خواهد. اگرچه ممکن است برای شما این واکنش‌ها خیلی مهم نباشد اما این‌ها نشان‌دهنده هوش هیجانی یا EQ در کودک است که با تست هوش اندازه‌گیری نمی‌شود و برای سنجش آن، نیاز به تست هوش هیجانی کودکان وجود دارد.
هوش هیجانی به ویژه در کودکانی مهم است که از لحاظ تفکر و یادگیری با کودکان دیگر تفاوت دارند. در عین حال، در برخی کودکان که از نظر تفکر و یادگیری متفاوت هستند ممکن است این هوش، به اندازه کافی رشد نکند. در ادامه مقاله با هوش هیجانی و تست هوش هیجانی کودکان بیشتر آشنا می‌شوید.
هوش هیجانی چیست؟
هوش هیجانی به معنی هوشمند بودن در مورد احساسات خود و دیگران است. این هوش شامل توانایی درک، شناخت و عملکرد بر اساس هیجانات به روشی موثر است. هوش هیحانی دارای ۵ مهارت اساسی است که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
- خودآگاهی: فرد می‌داند در یک زمان خاص چه احساسی دارد. او می‌فهمد که خلق و خوی او چگونه بر دیگران تأثیر می‌گذارد.
- خودتنظیمی: او می‌تواند نحوه پاسخگویی به احساسات خود را کنترل کند. او پیامدهای احتمالی را قبل از اقدام به هر کاری در نظر می‌گیرد.
- انگیزش: فرد می‌تواند علی‌رغم احساسات منفی‌ای که تجربه می‌کند به اهداف خود پایبند بماند.
- همدلی: او می‌تواند احساسات دیگران را درک کند.
- مهارت‌های اجتماعی: او می‌تواند روابط را مدیریت کند. او می‌داند با انجام چه رفتارهایی می‌تواند از دیگران واکنش مثبت دریافت کند.
چرا تست هوش هیجانی کودکان مهم است؟
طی چند دهه گذشته مطالعات نشان داده‌اند که هوش هیجانی در کودکان، می‌تواند مزایای بسیار زیادی برای آنها داشته باشد و تا آخر عمر آنها را از این مزایا بهره‌مند کند. به همین دلیل است که تست هوش هیجانی کودکان می‌تواند کمک‌کننده باشد زیرا در این صورت، کودکانی که نیاز به آموزش در این زمینه دارند شناسایی می‌شوند و والدین و مدارس می‌توانند برای تقویت هوش هیجانی آنها اقدام کنند. در ادامه با اهمیت هوش هیجانی کودکان بیشتر آشنا می‌شوید:
- هوش بالاتر: هوش هیجانی بالا با ضریب هوشی یا IQ مرتبط است. کودکانی که سطح هوش هیجانی بالاتری دارند در تست‌های استاندارد IQ عملکرد بهتری دارند و نمرات بالاتری نیز می‌گیرند.
- روابط بهتر: مهارت های هوش هیجانی به بچه ها کمک می کند تا تعارضات را کنترل کنند و روابط دوستانه تری برقرار کنند. بزرگسالان دارای سطح بالای هوش هیجانی نیز روابط بهتری را در زندگی شخصی و شغلی خود گزارش می دهند.
- موفقیت بیشتر در بزرگسالی: یک مطالعه‌ی منتشر شده در مجله بهداشت عمومی آمریکا نشان می‌دهد مهارت‌های اجتماعی و هیجانی کودک در مهدکودک می‌تواند موفقیت مادام العمر او را پیش‌بینی کند. کودکانی که در ۵ سالگی قادر به اشتراک، همکاری و پیروی از دستورالعمل‌ها بودند، احتمالا موفق به دریافت مدرک دانشگاهی و شروع کار به‌طور تمام‌وقت در ۲۵ سالگی می‌شوند.
- سلامت روان بالاتر: فرادی که از هوش هیجانی بالاتری برخوردار هستند، کمتر دچار افسردگی و سایر بیماری‌های روحی می‌شوند.
فواید هوش هیجانی تا حد زیادی واضح است. کودکی که وقتی احساس عصبانیت می‌کند می تواند خودش را آرام کند در شرایط دشوار، رفتار مناسبی دارد. همچنین، کودکی که می‌تواند احساسات خود را به روشی سالم بیان کند احتمالا روابط سالم‌تری نسبت به کودکی دارد که هنگام عصبانیت فریاد یا حرف‌های ناخوشایند می‌زند.
تست هوش هیجانی کودکان
اندازه‌گیری هوش هیجانی کودکان، به طور فزاینده‌ای در تحقیقات و پژوهش‌ها مورد توجه قرار گرفته است. زیرا این امر می‌تواند مزایای آموزشی بسیار زیادی داشته باشد. در حال حاضر، هیچ ابزار جامعی برای تست هوش هیجانی کودکان وجود ندارد اما در این زمینه ابزارهایی ارائه شده‌اند که تا حدودی می‌توانند هوش هیجانی را در کودکان، ارزیابی کنند. در ادامه با برخی از این آزمون‌ها آشنا می‌شوید.
آزمون EMOCINE
این آزمون، یک تست هوش هیجانی کودکان است که شامل تماشای ۱۵ کلیپ یا صحنه از فیلم های کارتونی و تفسیر آنها با توجه به درک عاطفی و درک شرایط می‌شود. پس از پخش هر فیلم، از کودکان یک سوال پرسیده می‌شود و آنها باید یکی از سه پاسخ را انتخاب کنند. یکی از پاسخ‌ها حساس، یکی دیگر از پاسخ‌ها غیر حساس به دلیل درک پایین و پاسخ دیگر غیر حساس به دلیل تفسیر بیش از اندازه در نظر گرفته شده است.
مقیاس هوش هیجانی برای کودکان (EISC)
این تست هوش هیجانی کودکان، توانایی شناسایی، درک، کنترل و استفاده از احساسات را اندازه‌گیری می‌کند. زیرمجموعه‌های این تست شامل آزمون‌هایی از طریق حالت چهره (۲۰ مورد) و داستان سرایی (۸ مورد) برای شناسایی احساسات اصلی است. همچنین آزمون‌هایی نیز برای درک (۱۲ مورد) و کنترل احساسات (۹ مورد) و همدلی (۱۰ مورد) در این تست وجود دارد. مطالعات نشان می‌دهند که این مقیاس، قابلیت اطمینان بالایی در سنجش هوش هیجانی کودکان دارد.
سنجش و ارزیابی هوش هیجانی کودکان ۴ تا ۸ ساله توسط والدین
همانطور که از نام این آزمون مشخص است این تست برای سنجش و ارزیابی هوش هیجانی کودکان ۴ تا ۸ ساله به کار می‌رود که پاسخ به سوالات آن توسط والدین انجام می‌شود. این تست دارای ۴۵ سوال است و سه عامل را اندازه‌گیری می‌کند: درک و ابراز احساسات، درک و ارزیابی احساسی و مدیریت و تنظیم هیجانات.
اگرچه در ارتباط با تست هوش هیجانی کودکان، ابزار جامعی وجود ندارد اما آزمون‌هایی که در این مقاله مطرح شد تا حدودی می‌توانند هوش هیجانی کودکان را ارزیابی کنند. از سوی دیگر، در این زمینه مراجعه به روانشناس و مشاهده بالینی توسط او می‌تواند موثر باشد. روانشناس از طریق مشاهده و پرسیدن سوالاتی از شما، می‌تواند در حد بسیار زیادی هوش هیجانی فرزندتان را تخمین بزند.
