افسردگی کودکان چیست و چه علائمی دارد؟ (و راهکارهایی برای کمک به آن‌ها)

افسردگی در کودکان یک موضوع جدی است که می‌تواند تاثیرات منفی زیادی بر توانایی کودک برای برقراری ارتباط با دوستان و خانواده، لذت بردن از فعالیت‌های عادی روزانه، عملکرد کودک در مدرسه و به طور کلی دوران کودکی او بگذارد. به همین دلیل در این مقاله سعی می‌کنیم افسردگی در کودکان را بهتر بشناسیم و با روند درمانی این مشکل آشنا شویم.

علائم افسردگی در کودکان

برای اینکه از افسردگی کودکان درک بهتری داشته باشیم، باید علائم آن را بشناسیم. در بزرگسالان، افسردگی خود را در قالب ناراحتی شدید و مداوم، در بازه‌ای بیش از دو هفته نشان می‌دهد. اما در کودکان افسردگی ممکن است خود را در قالب کج‌خلقی یا زودرنجی نشان دهد. در ادامه به مهمترین علائم افسردگی در کودکان اشاره می‌کنیم:

• زودرنجی، ناراحتی، گوشه‌گیری و بی‌حوصلگی در اکثر اوقات
• لذت نبردن از فعالیت‌های معمولی
• کم‌خوابی یا خواب بیش از اندازه
• افزایش یا کاهش وزن
• احساس ناامیدی و درماندگی
• مشکل داشتن در تمرکز یا تصمیم گیری
• خستگی
• فکر کردن به مرگ یا خودکشی

روش‌های درمان افسردگی در کودکان

درمان افسردگی در کودکان ممکن است زمان بر باشد و حتی ممکن است در ابتدا باعث شدت‌گرفتن افسردگی شود. شما به عنوان والدین باید صبر و حوصله‌ی زیادی داشته باشید و به او کمک کنید تا احساس امنیت داشته باشد. توجه کنید که افسردگی در هر فرد شرایط متفاوتی ایجاد می‌کند و نباید روند درمان را به هر دلیل قطع کنید. در درمان افسردگی باید موارد زیر را جدی بگیرید:

آموزش

در اولین قدم باید به کودک خود در مورد افسردگی آموزش دهید. این کار به کودک کمک می‌کند تا دلایل احتمالی افسردگی (ژنتیک، فاکتورهای محیطی، استرس و …) را بشناسد، با نحوه عملکرد ذهن در زمان افسردگی (کمبود سرتونین) آشنا شود و خود را سرزنش نکند. به این ترتیب روند درمان برای او عادی خواهد شد.

روان درمانی

مراجعه به روانشناس و مشاور، گزینه مناسبی برای کودکانی است که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند. انواع مختلفی از مشاوره وجود دارد و ممکن است یک روش درمانی برای همه مؤثر نباشد. برای مثال در کودکان خردسال، بازی درمانی گزینه مناسبی است. اما برای کودکان با سن بالاتر و نوجوانان، درمان رفتار شناختی (CBT) مؤثرتر است. یافتن بهترین مشاور ممکن است کار دشواری باشد. می‌توانید با چند روانشناس مختلف صحبت کنید و سؤالات خود را از آن‌ها بپرسید.

درمان با دارو

ممکن است در افسردگی‌های متوسط یا پیشرفته‌، پزشکان درمان دارویی را تجویز کنند. البته دارو زمانی بهترین عملکرد را دارد که با مشاوره همراه باشد. به هیچ وجه بدون نظارت پزشک اقدام به تجویز دارو برای کودک خود نکنید. زیرا مدیریت دارو اهمیت بسیار زیادی در روند درمان کودک دارد.

بستری شدن در بیمارستان

در موارد بسیار جدی، از جمله زمانی که کودک به خودکشی فکر می‌کند، ممکن است پزشک شما بستری شدن را تحویز کند.

در خانه چطور با کودکان افسرده کمک کنیم؟

روند درمانی افسردگی در کودکان می‌تواند بسیار طولانی و دشوار باشد. در این زمان نقش والدین بسیار کلیدی است. آن‌ها باید برای تأثیر بیشتر روند درمانی که توسط روانشناس یا روانپزشک پیگیری می‌شود، از دستور عمل‌های خاصی پیروی کنند:

• تشویق کودک به انجام ورزش‌های روزانه: لازم نیست ورزش حرفه‌ای باشد. برای مثال پیاده روی خانوادگی یک گزینه‌ی بسیار مناسب است.
• نظارت بر داروهای مصرفی: گاهی کودکان افسرده به خوبی مصرف داروی خود را مدیریت نمی‌کنند.
• گفتگو با کودک: به کودک خود کمک کنید تا احساسات خود را بروز دهد. بخشی از وظایف شما به این برمی‌گردد که به حرف‌های کودک گوش کنید و زمانی که احساسات خود را بروز می‌دهد، از او حمایت کنید.
• تهیه‌ی غذای سالم: غذاهای سالم و به طور کلی انتخاب یک سبک زندگی سالم به روند درمانی کمک می‌کند.
• تنظیم خواب کودک: خواب بیش از حد یا کم‌خوابی از علایم رایج افسردگی هستند. تنظیم صحیح خواب کودک در روند درمانی او بسیار موثر است.

کمک به درمان افسردگی کودکان در مدرسه

کودکان افسرده کار سختی برای برگشت به عملکرد عادی در مدرسه دارند. بنابراین باید معلم و مدیر یا مشاور مدرسه در جریان این مشکل قرار داشته باشند و به عنوان اعضای تیمِ درمان، به کودک در این شرایط سخت کمک کنند.

برای کمک به روند درمانی کودک خود، می‌توانید موارد زیر را به کادر مدرسه یادآوری کنید:

• در نظر گرفتن زمان کافی برای انجام تکالیف و امتحانات.
• تبدیل تکالیف درسی طولانی به قطعات کوچکتر (خصوصاً در زمان حضور در مدرسه برای کودکانی که از اضطراب رنج می‌برند)
• کمک به برنامه‌ریزی بهتر انجام تکالیف در خانه
• ارائه‌ی جزوه از مطالبی که در کلاس آموزش داده شد (مناسب برای کودکانی که تمرکز کافی ندارند)
• گرفتن امتحان در اتاق‌های ساکت که باعث حواس‌پرتی کودک نمی‌شوند

همچنین گاهی ممکن است کودک شما نیاز به یک استراحت کوتاه در طول روز داشته باشد. می‌توانید در هفته‌های اول درمان به صورت روزانه با مشاور یا مدیر مدرسه تماس داشته باشید و وضعیت کودک را پیگیری کنید، و در هفته‌‌های بعد به صورت هفتگی با آن‌ها گفتگو کنید.

جمع بندی

افسردگی در کودکان با بزرگسالان تفاوت زیادی دارد. کودکان همواره در حال تغییر هستند و این مسئله خود را در زمان افسردگی نیز نشان می‌دهد. به همین دلیل ممکن است علائم افسردگی در کودکان به سرعت تشدید شوند یا کاهش پیدا کنند. برای مثال ممکن است بعد از یک دوره کوتاه فکر کنید که افسردگی رفع شده است. اما تنها چند روز بعد افسردگی با علائم شدیدتر بازگردد.
کودکان افسرده ممکن است زودرنج، مضطرب یا بسیار حساس باشند. ممکن است از نحوه‌ی رفتار کودک ناراحت یا عصبانی شوید. اما بهتر است صبور باشید و با کودک صحبت کنید. افسردگی بیماری پیچیده‌ای است و هیچکس نمی‌تواند به سرعت آن را درمان کند. با این حال این بیماری پیچیده قابل درمان است. با صبر کردن، ادامه دادن روند درمان و پشتیبانی مداوم از کودک، می‌توانید این شرایط سخت را پشت سر بگذارید و افسردگی را شکست دهید.

نظر شما در مورد افسردگی در کودکان چیست؟ تجربیات و نظرات خود را از طریق بخش کامنت ها با ما در میان بگذارید.