اهمیت آموزش هنر به کودکان و ۶ راهکار برای تشویق خلاقیت در آن‌ها

اهمیت آموزش هنر به کودکان در ایجاد مهارت‌های مختلف در آن‌ها است. هنر می‌تواند مهارت‌هایی مثل خلاقیت، تصمیم‌گیری و تفکر انتقادی را در کودک پرورش دهد. چرا هنر برای کودکان مهم است و آموزش آن چه مزایایی دارد؟

مدت‌های طولانی است که آموزش هنر از مباحث اصلی آموزشی در مدارس حذف شده است و تقریبا در حاشیه قرار دارد. البته مدارسی هستند که تاکید خاصی روی اهمیت آموزش هنر به کودکان دارند و کلاس‌های هنری را در برنامه درسی خود می‌گنجانند.

این کلاس‌ها تنوع قابل ملاحظه‌ای دارند. از آموزش طراحی و نقاشی گرفته تا انواع ساز. هیچ شکی نیست که هنر، برای اکثر بچه‌ها جالب و سرگرم‌کننده است. علاوه بر خلق آثار هنری، بچه‌ها معمولا دوست دارند این آثار را در گوشه و کنار خانه به نمایش بگذارند. آموزش هنر به کودکان کمک می‌کند که مهارت‌های مختلف را با تمرین‌های عملی یاد بگیرند.

اهمیت آموزش هنر در رشد کودکان

اهمیت آموزش هنر به کودکان بیشتر از هر چیز به خاطر پرورش دادن مهارت‌های مختلف است. در ادامه به روش‌های مختلفی می‌پردازیم که آموزش هنر، در پرورش مهارت‌های مختلف و ویژگی‌های شخصیتی کودکان موثر است.

۱. خلاقیت

اولین تاثیر مثبتی که آموزش هنر بر کودکان خواهد داشت، افزایش خلاقیت آنها است. کودکان از طریق هنر می‌توانند عواطف و تفکرات خودشان را بهتر ابراز کنند. در هنر بسیار راحت‌تر از علوم و ریاضی، این امکان فراهم می‌شود. برای افزایش خلاقیت راه‌های زیادی وجود دارد از جمله اینکه از بچه‌ها بخواهیم تا یک مونولوگ را به چند روش مختلف بیان کنند. یا یک نقاشی بکشند که یک خاطره خوش را نشان دهد. حتی می‌توانید از آنها بخواهید که برای یک شعر، ریتم جدیدی پیدا کنند.

۲. بهبود عملکرد تحصیلی

هنر فقط باعث افزایش خلاقیت بچه‌ها نمی‌شود، بلکه مهارت‌هایی را در آنها تقویت می‌کند که نتیجه‌ آن، بهبود عملکرد در مدرسه است. بر اساس گزارشی که توسط PBS منتشر شده است، کودکانی که برای مدت یک سال، سه روز در هفته و هر بار سه ساعت فعالیت هنری دارند، چهار برابر بیشتر از همسالان خود احتمال دارد که در مدرسه به موفقیت تحصیلی برسند. آن‌ها همچنین بیشتر در مسابقات در مسابقات علوم و ریاضی یا شعر و داستان‌نویسی شرکت می‌کنند که در حالت عادی تعداد کمی از بچه‌ها برای انجام آن‌ها داوطلب می‌شوند.

۳. مهارت‌های حرکتی

این مهارت بیشتر در کودکانی تقویت می‌شود که نقاشی می‌کشند یا ساز می‌زنند. کارهایی ساده مثل نگه‌ داشتن قلمو یا رنگ کردن با مداد رنگی، نقش مهمی در رشد مهارت‌های حرکتی بچه‌ها دارد. در حدود سه سالگی، بچه‌ها باید بتوانند دایره بکشند و قیچی‌های امن مخصوص کودکان را به کار ببرند. حدود چهار سالگی بچه‌ها کم کم مربع می‌کشند و با قیچی خط‌های مستقیم را می‌برند.

۴. اعتماد به نفس

ماهر شدن در یک هنر می تواند در بچه‌ها اعتماد به نفس ایجاد کند. کارهایی مثل رفتن روی صحنه و آواز و سرود خواندن، به بچه‌ها کمک می‌کند که از منطقه امن خود بیرون بزنند و توانایی‌های خود را نشان دهند. هر چقدر که مهارت‌های آنها بیشتر شود، اعتماد به نفس آنها هم افزایش پیدا می‌کند.

۵. یادگیری تصویری

کودکان با شرکت در کلاس‌های هنری مثل نقاشی و مجسمه سازی می‌توانند مهارت‌های تجسمی و تصویری را یاد بگیرند. دکتر کری فریدام، رئیس موسسه آموزش هنر و طراحی در دانشگاه ایلینوی شمالی می‌گوید بچه‌ها باید در مورد دنیا چیزهای زیادی یاد بگیرند؛ فراتر از آنچه که می‌توانند از متن‌ها و اعداد یاد بگیرند. آموزش هنر به کودکان یاد می‌دهد که چطور تفسیر کنند، نقد کنند و از اطلاعات تصویری برای تصمیم‌گیری استفاده کنند.

۶. تصمیم‌‌گیری

هنر یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله در کودکان است. در واقع وقتی کودکان در مورد نحوه ارائه آثار هنری خود فکر می‌کنند، در حال یادگیری مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری هستند. مهارتی را که در هنر یاد بگیرند می‌توانند در سایر جنبه‌های زندگی هم استفاده کنند. مهارت تصمیم‌گیری و حل مسئله، مهارتی است که همه ما در طول زندگی، از کودکی تا بزرگسالی به آن نیاز داریم.

۷. استقامت و پشتکار

تجربه نشان داده است که هنر‌ همیشه با چالش‌های فراوانی همراه است. بعضی از هنرمندان آنگونه که خودشان تعریف کرده‌اند، زمانی که در حال یادگیری و کسب مهارت بیشتر در هنر مورد علاقه خود بوده‌اند، بارها آن‌چنان ناامید شده‌اند که تصمیم گرفته‌اند آن هنر را کنار بگذارند. ولی ادامه دادند و این نکته را فهمیدند که تلاش زیاد همراه با استقامت و پشتکار حتما به نتیجه می‌رسد.

داشتن این الگوی فکری در طول زندگی اهمیت دارد. هر فردی شرایطی را تجربه خواهد کرد که لازم است در آن با پشتکار و تلاش زیاد، مهارت‌های جدیدی بیاموزد یا با مهارت‌هایی که قبلا آموخته است بتواند کاری را به نتیجه برساند. تجربیاتی که در مراحل تحصیل یا در موقعیت‌های شغلی به آن‌ها کمک زیادی می‌کنند.

۸. تمرکز

در یادگیری هنرهای مختلف، تمرکز به اندازه پشتکار اهمیت دارد. این ویژگی تقریبا در تمامی پیشرفت‌های ما نقش کلیدی دارد؛ از پیشرفت‌های تحصیلی گرفته تا موفقیت‌های شغلی.

۹. روحیه همکاری

در بسیاری از هنرها همکاری با دیگران لازم است. وقتی بچه‌ها می‌خواهند سرود یا نمایشی را اجرا کنند، این همکاری را تجربه می‌کنند. آنها یاد می‌گیرند برای رسیدن به هدف مشترک باید هر کسی وظیفه‌ای را که بر عهده دارد، به بهترین شکل انجام دهد. بچه‌ها می‌آموزند در یک کار گروهی، تمامی افراد در موفقیت به یک اندازه سهم دارند و فرقی نمی‌کند چه نقشی را ایفا کنند یا در چه جایگاهی قرار داشته باشند؛ آنها با هم به هدفشان می‌رسند.

۱۰. حس مسئولیت‌پذیری

هنرهایی که به همکاری و مشارکت نیاز دارند علاوه بر روحیه همکاری، حس مسئولیت‌پذیری را هم در بچه‌ها تقویت می‌کنند. بچه‌ها یاد می‌گیرند هر کسی در قبال وظیفه‌ای که دارد باید پاسخگو هم باشد. آنها می‌فهمند اشتباهات، بخشی از زندگی هستند که باید آن را بپذیرند، جبران کنند و از آن درس بگیرند. بچه‌ها می‌آموزند برای رسیدن به موفقیت‌های آینده، به این اشتباهات به چشم تجربه‌های جدید نگاه کنند.

راهکارهایی برای تشویق خلاقیت در کودکان

یکی از مواردی که اهمیت آموزش هنر به کودکان را ثابت می‌کند این است که هنر باعث افزایش خلاقیت کودکان می‌شود. پس برای پرورش کودکانی خلاق، بهتر است آن‌ها را با فعالیت‌های هنری آشنا کنید. در ادامه به راهکارهایی برای تشویق خلاقیت در کودکان می‌پردازیم.

۱. برای بهم ریختگی آماده شوید

برای بچه‌ها فضایی فراهم کنید که در آن با خیال راحت و آزادانه به خلق آثار هنری خود مشغول شوند. جایی که نگران کثیف شدن و به‌هم‌ریختگی محیط نباشید و بچه‌ها آزادانه و بدون محدودیت، استفاده از رنگ‌ها و ابزارها را تجربه کنند. مثلا برای نقاشی کردن می‌توانید کف اتاق یا آشپزخانه پارچه بیاندازید یا روزنامه پهن کنید. اگر هوا خوب است، بیرون از منزل به بچه‌ها فرصت نقاشی کردن بدهید.

۲. از دخالت بیش از حد دوری کنید

به بچه‌ها نگویید که چه بسازند و چطور بسازند. به جای اینکه به آنها دیکته کنید که «رنگین کمان بکش»، آنها را تشویق کنید که رنگ‌های مختلف و ابزارهای مختلف را با هم ترکیب کنند و هر طرحی که خودشان دوست دارند بکشند.

۳. آثار کودکان را دقیق بررسی کنید

بعد از اینکه بچه‌ها اثر هنری خود را خلق کردند، در مورد آن با بچه‌ها صحبت کنید، به جای یک تشویق کلی، در مورد جزییات آن نظر بدهید و سوال بپرسید. مثلا بگویید: «در نقاشی‌ات زیاد زیاد از رنگ بنفش استفاده کرده‌ای. چرا این رنگ را انتخاب کردی؟»

۴. نظرخواهی از کودک

برای تشویق کودک به اینکه در مورد اثر هنری‌اش صحبت کند، از او سوال بپرسید. مثلا بپرسید: «چطور این کاردستی را درست کردی؟ آیا از درست کردن آن لذت بردی؟»

۵. نقاشی نکردن با کودک

بچه‌ها دوست دارند خودشان کاری را انجام دهند. وقتی آنها مشغول نقاشی هستند و شما هم در کنار آنها نقاشی می‌کشید، این کار، کودکان را ناامید می‌کند. کافی است کنارشان باشید و نقش حمایت‌کننده و تشویق‌کننده را داشته باشید.

۶. دخالت نکردن در اثر هنری کودک

وقتی کار بچه‌ها به پایان رسید، اجازه دهید اثر هنری آنها به همان شکل باقی بماند. توصیه نکنید که چیزی به آن اضافه کنند یا چیزی را در نقاشی تغییر دهند. برای بچه‌ها مهم است که احساس کنند اثر هنری آنها به اندازه کافی خوب است؛ حتی اگر یک نقطه وسط یک صفحه باشد.

اهمیت آموزش هنر به کودکان، بر کسی پوشیده نیست. هنر بهترین وسیله برای آموزش مهارت‌های مختلف زندگی است. اگر دوست دارید فرزندانی خلاق داشته باشید، به آنها مهارت یادگیری تصویری و تفکر انتقادی را آموزش دهید، کافی است برای آنها فرصتی فراهم کنید تا آزادانه به خلق آثار هنری بپردازند.