والدین نقش مهمی در چگونگی رشد شایستگی‌ها و احساس مثبت کودک از خود دارند. با اطلاع از چگونگی تشویق فرزندتان و اینکه برای راهنمایی او در مورد چه موضوعی گفتگو کنید، می‌توانید تاثیر مثبتی در پرورش اعتماد به نفس او و در نتیجه سلامت روانی کودک داشته باشید. در ادامه مقاله به نحوه پرورش اعتماد به نفس کودکان با جزئیات بیشتری پرداخته شده است اما قبل از آن لازم است در مورد مفهوم اعتماد به نفس و اهمیت آن بیشتر بدانید.
اعتماد به نفس چیست و چرا مهم است؟
اعتماد به نفس کودکان در واقع به معنی باور آن‌ها به توانایی خودشان است. چنین باوری در گذشت زمان در افراد شکل می‌گیرد و به توانایی آن‌ها در تجربه اعتماد به خود بستگی دارد. اعتماد به نفس واقعی یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که والدین می‌توانند به فرزندان خود بدهند. کودکی که اعتماد به نفس دارد:
- بیشتر یاد می‌گیرد
- به موفقیت‌های بیشتری می‌رسد
- دوستان بیشتری دارد
- خوشحال‌تر است و نسبت به خود احساس بهتری دارد
- به خود ایمان دارد و برای رسیدن به هدف خود تلاش می‌کند
- قادر به دیدن خصوصیات مثبت خود است و احساس دوست‌داشتنی بودن می‌کند
والدین چگونه می‌توانند اعتماد به نفس کودکان خود را افزایش دهند؟
درست از بدو تولد، بچه‌ها شروع به یادگیری مهارت‌های مختلف می‌کنند و در کنار یاد گرفتن توانایی‌های جدید، آن‌ها اعتماد به نفس استفاده از این توانایی‌ها را کسب می‌کنند. هرچه کودک بزرگتر می‌شود اعتماد به نفس به اندازه مهارت‌ها مهم می‌شود. کودکان برای رشد و پیشرفت باید به توانایی‌های خود باور داشته باشند و بدانند اگر در کاری موفق نشدند می‌توانند این تجربه را مدیریت کنند. در ادامه به چند روش برای افزایش اعتماد به نفس کودکان اشاره شده است. خواندن کتاب ۵۰۱ راه برای بالا بردن اعتماد به نفس کودکان نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.
عزت نفس فرزندتان را افزایش دهید
اعتماد به نفس و عزت نفس اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند اما این دو همیشه معنی یکسانی ندارند. وقتی برای عزت نفس فرزندتان ارزش قائلید به کودک نشان می‌دهید که فارغ از رفتار او دوستش دارید و به او اهمیت می‌دهید. برای مثال می‌توانید به فرزندتان بگویید چقدر به او افتخار می‌کنید. همچنین آنچه کودک خلق کرده یا به دست آورده است را تحسین کنید.
وقتی به فرزندتان نشان می‌دهید که او را دوست دارید و قدردان او هستید در واقع عزت نفس کودک و خودارزشمندی‌اش را افزایش می‌دهید. در این صورت، اکتشاف فرصت‌های جدید و پذیرفتن مسائل ناشناخته برای کودک راحت‌تر است. این امر در نهایت منجر به افزایش اعتماد به نفس و اعتماد کودک به توانایی‌های خود می‌شود. اگر می‌خواهید در مورد عزت نفس اطلاعات بیشتری داشته باشید پیشنهاد می‌کنیم مقاله عزت نفس در کودکان را مطالعه کنید.
برای بازی با کودک وقت بگذارید
بچه‌ها در هر سنی که باشند از طریق بازی و تعامل با دیگران یاد می‌گیرند. شما به عنوان والدین فرزندتان اولین همبازی او هستید به این معنی که شما اولین فردی هستید که می‌توانید به فرزندتان کمک کنید خودش را بشناسد. با حضور کامل در کنار کودک از طریق بازی، گذراندن وقت با او، گردش کردن با یکدیگر یا فقط نشستن و کتاب خواندن با همدیگر به فرزندتان نشان می‌دهید او ارزشمند است. هنگامی که کودک احساس ارزشمند بودن و حمایت شدن داشته باشد تمایل بیشتری برای پذیرش چالش‌های زندگی دارد.
به این امر توجه کنید که چقدر کودک را تحسین می‌کنید
کودکان در هر سنی که باشند دوست دارند تایید والدین خود را بشنوند. در واقع، تحسین و بازخورد مثبت اغلب دو روشی هستند که از طریق آن‌ها کودکان ارزش خود را می‌سنجند. به همین دلیل، واقع‌گرایانه بودن تحسین بسیار مهم است. وقتی فرزندتان در یک کاری موفق شد یا برای روبرو شدن با یک چالش جدید تلاش کرد به او بازخورد مثبت بدهید. اما از تعریف و تمجید بی‌دلیل خودداری کنید. اگرچه تحسین کودک ارزشمند است اما او باید به دلیل شایستگی‌هایش تحسین شود.
کودکانی که مدام تحسین می‌شوند انگیزه لازم برای کنار زدن محدودیت‌ها و فراتر رفتن از انتظارات را ندارند. همچنین آن‌ها حسی کاذب از تایید شدن پیدا می‌کنند و وقتی با چالش روبرو می‌شوند از هم می‌پاشند. به طور خاص، تحسین بدون اصول کودک موجب می‌شود که عملکرد او پیشرفت مورد انتظار را نداشته باشد، موانعی در یادگیری او ایجاد شوند و سطح اضطرابش افزایش پیدا کند. بنابراین، کودکانی که بر اساس شایستگی‌های خود تحسین می‌شوند توانایی تحمل آزمایش و خطا را بیشتر خواهند داشت و این اعتماد به نفس را تا بزرگسالی با خود دارند.
قبل از پیشنهاد کمک به کودک صبر کنید
بچه‌ها به تمرینات زیادی نیاز دارند تا یاد بگیرند چگونه مسائل مربوط به خود را مدیریت کنند و از موانع عبور کنند. بنابراین، وقتی به کودک برای امتحان کردن و تلاش کردن فضا می‌دهید اعتماد به نفس او را بالا می‌برید. والدین باید توانایی کودک را در حل مشکلات پرورش دهند زیرا این امر ناگزیر به بخشی منظم از زندگی آن‌ها تبدیل خواهد شد. اگرچه ممکن است کمک به کودک وسوسه برانگیز باشد اما این کار باعث می‌شود کودک توانایی مراقبت از خود را یاد نگیرد.
کودکانی که خودشان حل مسئله را یاد می‌گیرند از توانایی بیشتری برای رسیدگی به مسائل و مقابله با اضطراب به صورت سالم برخوردار هستند. پرسیدن سوال مناسب از کودک یکی از راه‌های تشویق او به حل مسئله و حمایت کردن از اوست. این راهکار می‌تواند کودک را به سمت تفکر انتقادی، آگاهی و خودشناسی سوق دهد. پیشنهاد می‌کنیم مقاله معرفی کتاب کلیدهای پرورش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان را نیز مطالعه کنید.
از خطرپذیری کودک استقبال کنید
اشتباه کردن اتفاق می‌افتد. والدین باید به فرزندان خود بیاموزند که شکست بخشی از زندگی و تجربه‌ای عالی برای یادگیری است. هنگامی که کودکان با مشکل روبرو می‌شوند مهم است که والدین بدون توجه به نتیجه نهایی، با گوش دادن به کودک و تشویق او حمایت بی‌قید و شرط خود از کودک را نشان دهند.
در زمان عدم موفقیت، کودکان باید بدانند که هرگز برای تلاش مجدد دیر نیست و تلاش مستمر ارزشمندتر از نتیجه است. والدین می‌توانند با خطرپذیری این ارزش را به فرزند خود بیاموزند. شروع یک سرگرمی یا فعالیت جدید یا حتی پیدا کردن دوستان جدید، روش‌های عالی برای آموزش به کودکان برای خارج شدن از منطقه امن خود و قدردانی از شادی و هیجان ناشی از خطرپذیری است.
اعتماد به نفس خود را بررسی کنید
اگر می‌خواهید به فرزند خود کمک کنید که اعتماد به نفسش را بالا ببرد ابتدا باید اعتماد به نفس خودتان را افزایش دهید. کودکان مقلدان بزرگی هستند بنابراین لازم است والدین آگاه باشند که خودشان چگونه با مشکلات روبرو می‌شوند. مواجه شدن والدین با شکست یا موانع و همراه با اعتماد به نفس به کودکان می‌آموزد که مشکلات و ناکامی‌ها بخشی طبیعی از زندگی است. کودکانی که شاهد تلاش مجدد والدین پس از شکست هستند بیشتر قادر به مقابله با مشکلات خود خواهند بود.
«اما» گفتن را متوقف کنید
برای افزایش اعتماد به نفس کودکان، یکی از کارهای مهم والدین، تبدیل «اما» به «و» است.به عنوان مثال ممکن است به فرزندتان بگویید: «وای، چقدر سریع تکلیفات رو انجام دادی اما نگاه کردی ببینی جوابارو درست نوشتی؟» متاسفانه در این موقعیت آنچه کودک می‌شنود این است که «تو تکالیفت رو سریع انجام دادی و به هیچ وجه نمیتونی درست انجامش بدی». در این موقعیت بهتر است «و» را به جمله خود اضافه کنید. در این صورت هرچه قبل از «اما» بود را نفی نمی‌کنید. می‌توانید به کودک بگویید: «وای، چقدر سریع تکلیفات رو انجام دادی و من مطمئنم درست بودن جواب‌ها رو بررسی کردی، درسته؟».
یکی از مهم‌ترین مسائل فرزندپروری، بالا بردن اعتماد به نفس کودکان و الگو بودن خود والدین در این زمینه است. وقتی برای فرزندتان محیطی را فراهم کنید که او در آن احساس امنیت و دوست داشته شدن کند تمایل کودک به خطرپذیری، تلاش و یادگیری از اشتباهات بیشتر می‌شود. هنگامی که کودک یاد می‌گیرد به توانایی‌های خود اعتماد کند، بهتر می‌تواند مشکلات را تحمل کند و در نتیجه می‌تواند انعطاف‌پذیری و اعتماد به نفس لازم برای رشد را داشته باشد.
