صرفه جویی و پسانداز از جمله مهارتهایی است که از کودکی باید آموزش داده شود. اگر کودکان به این کار عادت کنند در بزرگسالی هم به راحتی میتوانند اهداف مالی برای خودشان در نظر بگیرند و برای رسیدن به آن اهداف تلاش کنند. به همین دلیل آموزش صرفه جویی به کودکان اهمیت زیادی دارد.
بچهها و حتی بزرگترها معمولا تمایلی به پسانداز و صرفه جویی ندارند. به هر حال خرج کردن پول لذت بیشتری دارد. اما صرفهجویی و پسانداز برای داشتن یک زندگی مالی موفق، ضروری است. آموزش صرفه جویی به کودکان کمک میکند که در آینده بتوانند راحتتر با مشکلات مادی کنار بیایند و برای آن برنامهریزی کنند. با این چند راهکار، پسانداز را به کودکان بیاموزید.
۱. به آنها پول توجیبی بدهید
دو نکته در رابطه با کودکان بسیار اهمیت دارد. یکی اینکه همیشه مقداری پول داشته باشند و دیگر اینکه اجازه دهید خودشان برای پولشان تصمیم بگیرند. برای پول دادن به کودکان برنامه ثابتی تنظیم کنید تا آنها هم بتوانند برای خرج کردن یا پسانداز پولشان برنامهریزی کنند.
اگر چه باید به کودکان آموزش داد که همه افراد خانواده باید در انجام کارهای خانوادگی به یکدیگر کمک کنند ولی میتوانید برای تشویق آنها، پاداشی نقدی در نظر بگیرید. برای نمونه وقتی کودکتان در شستوشوی ماشین به شما کمک کرده است، ایده خوبی است که اینبار پول توجیبی بیشتری به او بدهید و علت این افزایش را هم به او بگویید.
۲. تفاوت خواستن و نیاز را به آنها آموزش دهید
برای اینکه کودکان ارزش صرفهجویی را درک کنند، در اولین قدم باید به آنها کمک کنید تا تفاوت میان خواستهها و نیازها را تشخیص دهند. برای کودکان توضیح دهید که نیازهای اساسی هر فرد چه مواردی هستند. آنها باید در مورد چگونگی تأمین نیازهایی از قبیل خوراک، پوشاک و مسکن چیزهایی یاد بگیرند و بفهمند که خواستهها اگر جزو این موارد نباشند، یا اهمیت کمتری دارند یا در بعضی موارد اضافی هستند. میتوانید برای توضیح این مطالب از یک نمونه نزدیک به آنها کمک بگیرید؛ از برنامهریزی مالی خودتان برای آنها مثال بزنید.
مثلا منتظر ماندن برای حراج به این معنا نیست که هر چیزی ارزان شد، سریع بخریم. به بچهها یاد بدهید که برای خرید هیجانزده نشوند و فقط چیزهایی که واقعا لازم دارند بخرند. البته بچهها با دیدن رفتار بزرگترها، چیزهای مختلف را یاد میگیرند. پس اگر قرار است به کودک یاد بدهید که خرید هیجانی نداشته باشد، خودتان هم باید مراقب رفتارتان در زمینه خرید کردن باشید.
۳. به آنها اجازه دهید کسب درآمد کنند
اگر میخواهید کودکتان در آینده اهل صرفهجویی باشد، به او فرصت دهید تا کار کند و درآمد داشته باشد. این کار به کودکان یاد میدهد که چگونه نتیجه تلاش خود را خرج کنند. در ابتدای این مقاله به ایده مناسبی اشاره کردیم. از کودکان برای انجام کارهای خانوادگی کمک بگیرید یا اگر میتوانند کارهایی در خانه را به آنها واگذار کنید. برای همه کارهایی که انجام میدهند، به آنها دستمزد بدهید. هرچه بیشتر و بهتر کارها را انجام دادند، دستمزد آنها را بیشتر کنید. بسیاری از والدینی که این ایده را عملی کردند، نتایج مطلوبی را مشاهده کردند. بعضی از کودکان بیشتر تلاش میکنند تا پول بیشتری بگیرند.
۴. مقایسه قیمتها را به آنها یاد بدهید
بچهها معمولا هر چیزی که دوست داشته باشند بدون فکر و بررسی از شما طلب میکنند. از همان کودکی به آنها یاد بدهید که قیمتها و شرایط مختلف را مقایسه کنند بعد چیزی بخرند. مثلا شاید بتوانند اسباببازی مشابهی را با قیمت کمتر از فروشگاه دیگری پیدا کند. یا شاید بتوانند برای خریدن چیزی که دوست دارند، کمی صبر کنند و آن را در حراج بخرند.
۵. به آنها یاد دهید که مخارج خود را یادداشت کنند
یکی از موضوعاتی که در بهتر پسانداز کردن و صرفهجویی اهمیت دارد، دانستن و پیشبینی مخارج است. برای اینکه کودکان در این زمینه تجربه مفیدی پیدا کنند، از آنها بخواهید تا خریدهای روزانه خود را یادداشت کنند. در انتهای هفته هم به آنها کمک کنید تا مخارجشان را به دقت محاسبه کنند. کودکان را راهنمایی کنید تا در مورد مخارجشان و میزان پساندازشان بیشتر فکر کنند. بهتر است آنها بدانند که با پسانداز بیشتر و صرفهجویی، زودتر به هدفشان میرسند. کودکان تمایل پیدا میکنند کمتر هزینه کنند و بیشتر پسانداز کنند تا بتوانند زودتر چیزی را که میخواهند بخرند.
۶. آنها را تشویق به پس انداز کنید
هر کسی پاداش گرفتن را دوست دارد. اگر نمیتوانید با روشهای دیگر به کودکتان انگیزه لازم برای پسانداز کردن را بدهید، شما هم از این قاعده کلی استفاده کنید. برای نمونه میدانید که کودکتان هدف گرانقیمتی را انتخاب کرده است و مقداری هم پسانداز دارد اما انگیزه خود را از دست داده است. برای او شرط بگذارید که اگر پساندازش را به میزان مشخصی افزایش دهد، مابقی پول مورد نیازش را به عنوان جایزه به او میدهید.
۷. به کودکان اجازه اشتباه دهید
اگر میخواهید به کودکان مدیریت هزینهها را آموزش دهید، آنها باید این فرصت را داشته باشند تا از اشتباهاتشان درس بگیرند. معمولا والدین میخواهند کودکان را از اشتباهات پرهزینه دور کنند اما رفتار صحیح آن است که این اشتباهات را به فرصتهایی برای یادگیری تبدیل کنند. وقتی کودکان چیز گرانقیمتی را با اصرار میخرند باید بدانند که مجبور خواهند شد در روزهای بعد خیلی کمتر از قبل خرج کنند. در این صورت آنها در آینده در مورد پولهایشان بهتر تصمیم میگیرند.
۸. درباره پول و مفاهیم مالی صحبت کنید
بر اساس پژوهشهای جدید بیشتر والدین در مورد اهمیت سرمایهگذاری در طولانیمدت یا نوسان قیمتها در بازار، هرگز با کودکشان صحبت نکردهاند. اگر میخواهید کودکان اهمیت پسانداز کردن را درک کنند، باید درباره این موضوعات با آنها گفتوگو کنید.
۹. برای آموزش صرفه جویی به کودکان از فناوری استفاده کنید
همه می دانیم که کودکان علاقه زیادی به موبایل و تبلت دارند. والدین میتوانند از این فرصت برای آموزش کودکان استفاده کنند. اپلیکیشنهایی طراحی شدهاند که هم جنبه بازی و سرگرمی دارند و هم کودکان میتوانند در آنها خرید و فروش و پسانداز را تجربه کنند.
۱۰. الگوی خوبی باشید
اگر کودکان صرفهجویی کردن والدین را ببینند، اهمیت این موضوع را بیشتر درک میکنند. فعالیتهایی را که در زمینه پسانداز خانوادگی انجام میدهید، با مشارکت کودکان انجام دهید یا وقتی میخواهید در این مورد تصمیم جدیدی بگیرید، به کودکان اجازه دهید گفتوگوی شما را بشنوند.
۱۱. به او پول قرض دهید
یکی از موضوعاتی که به درک بهتر مسئله صرفهجویی و پسانداز کمک میکند این است که هرکسی باید در حد توان خود زندگی کند. اگر کودکتان برای خرید چیزی اصرار میکند و پسانداز کافی هم ندارد، به او کمی پول قرض بدهید. به مقدار لازم به او پول بدهید و با او قرار بگذارید که از پول توجیبیاش کم میکنید. این تجربه خوبی برای کودک است. او میفهمد گاهی اوقات صرفهجویی به معنای تأخیر در رسیدن به هدف است. اگر چیزی را که میخواهد دیرتر خریداری کند، لازم نیست تا مدتی شرایط سختتری را تجربه کند.
۱۲. آنها را عضو کتابخانه کنید
با این روش بچهها دو عادت خوب یاد میگیرند. یکی سر زدن به کتابخانه و مطالعه روزنامهها ومجلاتی که مناسب سن آنها است و دیگری صرفهجویی در هزینههای خرید کتاب و کرایه فیلم و…
نکته پایانی
آموزش صرفه جویی به کودکان ارتباط مستقیمی با آینده روشن مالی در آنها دارد. اگر پسانداز کردن را در کودکی بیاموزند، در آینده این رفتار به عادت تبدیل میشود. اگر تا به حال برای این موضوع مهم تصمیمی نداشتهاید یا به دنبال راهکارهای عملی بودهاید، امیدواریم مطالعه این مقاله مفید بوده باشد. تصمیم بگیرید و آموزش را از همین امروز شروع کنید؛ راهکارهای ارائه شده به شما کمک می کنند.